Қазақстанның ауыл шаруашылығы өндірушілері үкіметтен ағымдағы жылдың ақпан айында енгізілген күнбағыс тұқымына экспорттық баж мөлшерін қайта қарауды талап етуде. Фермерлер баж салығын қолдаушылар жұмыс істейтін дүкендердегі күнбағыс майы бағасының шамалы төмендеуі іс жүзінде соңғы айларда импорты өскен ресейлік май бағасының төмендеуінің салдары екеніне сенімді. Бұл туралы Aitas Agro хабарлады.
Баспасөз конференциясында Aitas Agro бас директоры Талғат Алдажаров және басқа да ауыл шаруашылығы өндірушілері саланың проблемалары туралы айтып берді. Олар күнбағыс пен оны қайта өңдеу өнімдеріне бағаның серпіні Қазақстан экономикасына экспорттық баж салығының айтарлықтай әсері жоқ екенін көрсетеді деп мәлімдеді. Бірақ фермерлер сезінген жағымсыз әсер бар.
"Бізде күнбағыс бағасы өткен жылдан бері екі есе төмендеді. Шикі майдың экспорттық бағасы шамамен 30% төмендеді. Тиісінше, тек май зауыттары ғана жеңіске жетті", - деді Талғат Алдажаров.
"Шал ақын АГРО 2020" ЖШС директоры Талғар Тоқеев өткен жылы 7 мың гектар күнбағыс егіп, биыл егіс алқабын 4 мың гектарға дейін азайтты деп мәлімдеді. Ол сияқты фермерлер – бүкіл Қазақстан бойынша бірнеше жүз. Фермерлердің айтуынша, егінді қысқарту үшін оларды үкіметтің шаралары мәжбүр етуде.
"Орта есеппен ауыл шаруашылығы тауарын өндіруші өндірілетін күнбағыс тоннасына шамамен 80-90 мың теңге алмайды. Бүгінгі күнбағыстың өзіндік құны 100 мың теңгеден асады. Қазақстандық май зауыттары күнбағысты 135 мың теңге бағамен қабылдап, май зауытына жеткізеді", - деді Талғат Алдажаров.
Қазақстандағы май зауыттарының көпшілігі Шығыс Қазақстан облысында орналасқан және бұл Қазақстанның басқа облыстарынан келген фермерлердің жұмысын қиындатады. Жеткізу бойынша шығыстар тоннасына 15 мың теңгеге дейін құрайды.
"Әр 1 мың тонна күнбағыс үшін фермер 90 млн теңгеге дейін шығынға ұшырады. Мысалы, егер орташа фермер жылына 3 мың тонна күнбағыс өндірсе, онда оның табысының шығыны 270 млн теңгеге дейін құрайды. Бұл сома жылдық жалақы қорына тең. Фермерлер бұл ақшаға 2 комбайн немесе жоғары өнімді егіс кешенін сатып ала алады", - деп қосты Aitas Agro бас директоры.
Күнбағыс тұқымының экспортына баж салығын енгізудің дәлелі: ішкі бағаны тұрақтандыру үшін жергілікті күнбағыс майын өндірушілерді шикізатпен қамтамасыз ету, өңдеу зауыттарының өндірістік қуаттылығының жүктемесін арттыру болды. Бірақ нәтижесінде экспорттық баж күнбағыс өндірушілерінің кірістеріне қосымша салық болды.
Баспасөз конференциясына қатысушылар үкіметті фермерлердің мәселелеріне назар аударуға және оларға құлақ салуға шақырады.
"Бидайдың нашар өніміне байланысты банкроттыққа ұшыраған фермерлер, бар үміт күнбағыста болды. Бізге ешқандай мүмкіндік қалмады", - деп атап өтті "Бірлік" ЖШС басқарушы директоры Сырым Есен
