Қазақстан жыл сайын 8-9 млн тонна астық экспорттайды, оның 6,5-7,5 млн тоннасы – бидай. Экспорт географиясы 40-тан астам елді қамтиды. Дәстүрлі нарықтар Орталық Азия, Ауғанстан, Қытай елдері болып табылады, сондай-ақ Түркия, Иран, Италия, Тунис елдеріне жеткізіледі. Қараша айының соңындағы жағдай бойынша 6,3 млн тонна астық экспортталды. Жаңа егіннің экспорты 2,37 млн тоннаны құрады, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 52% - ға артық, деп хабарлайды Primeminister.kz порталы.
Ағымдағы жылы Өзбекстанға жеткізілім 42% - ға артып, 944 мың тоннаны құрады, өткен жылы бұл көрсеткіш ұқсас кезеңде 665 мың тоннаны құрады. Тәжікстанға жеткізілім 49%-ға өсті 2023 жылғы 254 мың тоннадан ағымдағы жылы 377 мың тоннаға дейін. Сондай-ақ, Қытайға экспорт көлемінің 17% - ға артуы байқалады - өткен жылы 304 мың тоннадан ағымдағы жылы 355 мың тоннаға дейін. Ауғанстанға жеткізілімдер 71%-ға - 67 мың тоннадан 115 мың тоннаға дейін ұлғайды, Иранға жеткізілімдер 30 есе - 10 мың тоннадан 299 мың тоннаға дейін өсті.
Ағымдағы жылы астықтың экспорттық әлеуеті 12 млн тоннаға бағаланады. Негізгі өткізу нарықтары Орта Азия, Қытай, Ауғанстан, Италия және басқа елдер болады. Сондай-ақ Әзірбайжанға, Ауғанстанға (Түрікменстан арқылы транзитпен), Иранға, Иракқа, Солтүстік Африка мен ЕО елдеріне қара және Балтық теңіздерінің порттары арқылы 2 млн тоннаға дейін астық тасымалдау мәселесі пысықталуда. Тасымалдауды қамтамасыз ету үшін астықты Қазақстан ішінде де, экспортқа да жөнелтуді жоспарлап отырған жедел астық штабы құрылды.
Халықаралық дәліздер құру жөніндегі жобаларды іске асыру арқылы экспорт географиясын одан әрі кеңейту жоспарлануда.
Бұдан басқа, Азық-түлік корпорациясы реттеуші әсер ету үшін фермерлерден астық сатып алуды жүргізуде. Оның ішінде, бірінші кезеңде жаңа егіннің астығын тікелей сатып алуға үкімет резервінен 10 млрд теңге бөлу туралы шешім қабылданды. Бұл қаражатқа нарықтық құны бойынша шамамен 150 мың тонна өнім сатып алынады. Бірінші кезекте астықты сатып алу шағын шаруа қожалықтарынан жүргізілетін болады, бұл өнімді әділ бағамен өткізуді қамтамасыз етеді. Сондай-ақ, артық астықты сатып алу тетігі делдалдардың ішкі нарықтағы баға жағдайына әсерін барынша азайтуға мүмкіндік береді.
