Жоғары аудиторлық палата (ЖАП) 2022-2023 жылдары АӨК субсидиялауға бөлінген мемлекеттік қаражаттың жұмсалуына аудит жүргізді. Аудитпен 943 млрд теңге қамтылды, бұл ретте 2 млрд теңге сомасына қаржылық бұзушылықтар немесе жалпы соманың 0,2% анықталды. Бұл жүйенің жалпы қалыпты жұмыс істеп тұрғанын көрсетеді, деп хабарлады Ауыл шаруашылығы министрлігі.
Ведомствоның мәліметінше, қаржылық бұзушылықтар бойынша қаражат қалпына келтірілді.
Жоғарғы аудиторлық палатаның ауыл шаруашылығы кешенінде 142 млрд теңге субсидия тиімсіз пайдаланылды деген қорытындысына байланысты, бұл қаражаттың құс етін өндіру шығындарын арзандатуға, ІҚМ мен ҰММ аналық басына селекциялық-асылдандыру жұмыстарына және сақтандыру субсидиясына жұмсалғанын, олардың тиімділігін дәлелдегенін хабарлаймыз, - деп атап өтті АШМ-де.
Атап айтқанда, құс етін өндіруге жұмсалған шығындарды субсидиялауға 2022-2023 жылдары 34 млрд теңге бағытталды. Дүкендер сөрелеріндегі отандық өнім үлесінің артуы субсидиялардың тиімділігі туралы айтады. 5 жыл ішінде импортқа тәуелділікті 18%-ға төмендеді, ішкі нарықтың өзін-өзі қамтамасыз етуі 2023 жылдың қорытындысы бойынша 73% құрайды, ал тек бір жыл ішінде (2022-2023 маркетингтік жыл) өндірістің өсімі 16% құрады. Ағымдағы жылдың 9 айында Қазақстан құс етінің импортын 10 мың тоннаға төмендетіп, экспортын ұлғайтты.
ІҚМ және ҰММ басымен селекциялық-асылдандыру жұмыстарын субсидиялау малдың орташа тірі салмағының артуына әкелді. Мысалы, ІҚМ-ның орташа тірі салмағы 380-400 кг, ал субсидия алатын ұйымдасқан шаруашылықтарда 500 кг-нан асады. Субсидиялау енгізілгенге дейін бұл көрсеткіш 240-260 кг-ға тең болды.
Асылдандыру субсидиялары – ең кең таралған мемлекеттік қолдау түрі, оны негізінен ұсақ шаруа қожалықтары, яғни 20 мыңнан астам шаруашылық алады. 2022-2023 жылдары мемлекеттік қолдау көлемі 66 млрд теңгені құрады.
"Сондай-ақ, "жоқ" деп аталған субсидия алушы фермерлер, бұл ЭҚЖЖ АӨК саласындағы кәсіпкерлік қызметке жатпайтын кәсіпорындар. Субсидиялау қағидаларына сәйкес ЭҚЖЖ көрсету талабы жоқ. Өсімдік шаруашылығы саласында субсидия алудың негізгі шарттарының бірі ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесінің болуы болып табылады. Яғни, а/шуыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесінің болуы ауыл шаруашылығы өндірушісінің осы жерлерде ауыл шаруашылығы қызметімен айналысуға құқығы бар екенін растайды. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесінің жоқтығы (жер учаскелері ауыл шаруашылығы мақсатына жатпайтын 40 субъект бойынша) салыстыру кезінде ақпарат расталмайды", - деп мәлімдеді АШМ-де.
Жер ресурстарын басқару комитетінің нақтыланған деректері бойынша аудиторлық есепте көрсетілген тұлғаларда «шаруа қожалығын жүргізу» немесе «тауарлы ауыл шаруашылығын жүргізу» мақсатындағы ауыл шаруашылығы жерлері тіркелген.
