Қазақстанда 10 ақпаннан бастап астық пен дәнді дақылдардың жекелеген түрлерін импорттау және экспорттау кезінде тауарларға ілеспе жүкқұжаттарды (ТІЖ) міндетті ресімдеу енгізілді. Алдын ала, 2020 жылдың желтоқсанынан бастап ТІЖ енгізу бойынша пилоттық жоба жүргізілді. Бұл туралы Мемлекеттік кірістер комитеті (МКК) хабарлайды.
TІЖ енгізу жүкті нақты жөнелтуші мен алушыны анықтауға мүмкіндік береді және жалған алушыларға құжаттарды рәсімдеуді және тауарларды жеткізуді болдырмайды.
"Шекараны кесіп өту уақыты қысқарады, өйткені ТІЖ шекараны кесіп өткенге дейін ресімделеді және тасымалдау туралы деректер жүйеге автоматты режимде келіп түседі, бұл адами фактор мен сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін болдырмайды", - деп хабарлады МКК.
Ведомство ТІЖ енгізудің арқасында ЕАЭО елдерінен жалған алушыларға тауарларды әкелу 2019 жылғы 10,2 мың фактіден 2021 жылы 259 фактіге дейін қысқарғанын атап өтті. ЕАЭО елдерінен импортқа ҚҚС түсімдері 2021 жылы 2020 жылға қарай 35% - ға немесе 236 млрд теңгеге ұлғайды. ЕАЭО елдерімен өзара саудада Қазақстанның экспорттаушылары мен импорттаушыларының 40 мыңнан астамы (60%) ТІЖ ресімдеуде.
Айта кетейік, ТІЖ ресімдеу туралы шешім тауарларды еркін өткізу шеңберінде салық төлеуден жалтарудың түрлі схемаларын анықтаған мониторинг нәтижелері бойынша қабылданды. Мысалы, жалған алушылармен схема көбінесе Ресейден астық әкелу кезінде қолданылады.
