Бұл шолуда Сіздер лизингке агродрондарды сатып алуды қаржыландыру жоспарланғанын оқи аласыздар. Қазақстан жаңа қант зауыттарын сала ма? Жылқы шаруашылығын субсидиялаудың 3 жаңа бағыты пайда болды. Сондай-ақ, Қазақстанда АӨК қаржыландырудың жаңа тәсілдері енгізіліп жатқанын оқу қызық болады. Ал, Сіздер Астанада 6 және 7 желтоқсанда "Тукым-2024" тұқым күні" конференциясы және "Asia AGRO қайта өңдеу 4.0" форумы өтетінін білдіңіздер ме.
Осы және өзге туралы № 86 АгроИнсайд жаңа шығарылымынан көбірек оқыңыздар.
Азық-түлік корпорациясына астық жеткізу 1 қарашаға дейін аяқталуы керек. Фермерлер Азық-түлік корпорациясына небәрі 239 мың тонна немесе күтілетін 1,2 млн тонна астықтың 24% тапсырды. ҚР Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаров облыс әкімдіктеріне Азық-түлік корпорациясының астығын уақтылы жеткізуді бақылауды қамтамасыз етуді тапсырды, өйткені қайтару 1 қарашада аяқталуы тиіс. Азық-түлік корпорациясы сапалық көрсеткіштерге байланысты 3-класты бидайға форвардтық сатып алу бағдарламасы шеңберінде мынадай сатып алу бағаларын белгіледі:
4-класты бидайға 65-тен 75 мың теңгеге дейін (18%-дан бастап балауызы бар - 65 мың теңге; 21%-дан бастап балауызы бар - 75 мың теңге), 5-класты бидайға - 60 мың теңге (18%-дан бастап балауызы бар), 2-класты арпаға - 50 мың теңге.
Қазақстан жаңа қант зауыттарын сала ма? Жамбыл, Павлодар және Ақтөбе облыстарында қант қызылшасын өңдеу зауыттарын іске қосу жоспарланды. Қаржы институттары Жамбыл облысында қант өндірісін салу және жаңғырту үшін ақша мәселесін пысықтауда. Олар құжаттар пакетін дайындау сатысында. Жаңа кәсіпорында қайта өңдеу қуаты тәулігіне 8-10 мың тоннаны құрайды. Бұл жыл сайын 1 млн тонна қант қызылшасын өңдеуге және жылына 130 мың тоннаға жуық қант өндіруге мүмкіндік береді. Павлодар облысында жобаны іске асыруға келетін болсақ, техникалық-экономикалық негіздеме әзірленді. Қазіргі уақытта әлеуетті инвесторды іздеу жүргізілуде. 70 га жер телімі бөлінді. Алдын ала зауыттың қуаттылығы жылына 148 мың тонна қант, жылына 41,3 мың тонна меласса, жылына 210,3 мың тонна сығымдалған жом болады. Кәсіпорында күніне 8 мың тонна қант қызылшасын өңдегісі келеді. Бұл нысан Ақсуда пайда болуы мүмкін. Техникалық-экономикалық негіздемеге сәйкес алдын ала құны шамамен 130 млрд теңгені құрайды. Ақтөбе облысында зауыт құрылысы бойынша жобаны іске асыру тоқтатылды. Ведомствоның мәліметінше, қант қызылшасын өсіруге қолайсыз климаттық жағдайлар себеп болып отыр.
Бидай мен арпаның бағасы әлемдік нарықтарда күн сайын өсіп келеді. 2024 жылғы астықтың түсуінен туындаған бағаның төмендеу кезеңі тұрақты өсу үрдісіне өзгерді. Ағымдағы жылдың шілдесінде егін жинау жұмыстары басталғаннан бері Қара теңіздегі Ресей бидайының экспорттық бағасы Халықаралық астық кеңесінің мәліметтері бойынша 216 АҚШ долларға/тн бағаланды. Бұл логистика құнын (90$/тн) шегергенде қазақстандық бидайдың бағасы 61 мың тг/тн-ға теңестірілгенін білдіреді. Алайда Қара теңіздегі бидайдың бағасы тоннасына 250 АҚШ долларына дейін немесе теңгеге қайта есептегенде 78 мың тг/тн дейін өсті. Қалыптасқан әлемдік бағамен отандық өндірушілер қолайлы бәсекелестік жағдайда. Орталық Азия елдерінен сатып алушылардың ұсынысы қазір ресейлік баға деңгейіне сүйене отырып, 65-70 мың теңге/тн деңгейінде қалыптасты. Бұл ретте 23% балауызы бар бидай үшін 75 мың тг/тн дейін өсуге негіз бар, өйткені осы нарықтар үшін осындай бағамен бидайдың баламалы жеткізілімі жоқ. Қазіргі уақытта қазақстандық арпа Ақтау портына 165-168 АҚШ доллардан/тн дайындама бар. Сондай-ақ, 175-185 доллардан/тн төмен емес деңгейге дейін өсу үшін дайындама бар. Бұл жағдайда арпаның бағасы тоннасына кемінде 55-60 мың теңгеге дейін өседі, қазіргі бағаларға қарағанда 47-50 мың теңге/тн.
Қазақстандық бидайдың экспорты 2024 жылы 40% - ға төмендеді. Қазақстанның бидай экспорты қаңтар-тамыз айларында 39,2%-ға төмендеді, деп хабарлады ҚР Сауда және интеграция вице-министрі Қайрат Төребаев 23 қазанда өткен үкімет отырысында. Бұл 2023 жылы қазақстандық астықтың төмен өнімділігіне байланысты. Жаңа азық-түлік маусымында кейбір өзгерістер күтілуде. Импорттың өсуі болжанатын Пәкістан, Индонезия, Бразилия, Малайзия сияқты жаңа нарықтарда қазақстандық бидай брендін ілгерілету жөніндегі жұмыс жандандырылатын болады. Келіссөздер жүргізіліп, Армения нарықтары бойынша алдын ала келісімдерге қол жеткізілді - 600 мың тонна, Италия - 1 млн тонна. Солтүстік Африка елдеріне экспорт бойынша қосымша келіссөздер жүргізілуде — 200 мың тонна. Еуропа, Оңтүстік Африка, Украина елдерінде ауа-райының қолайсыздығына байланысты бидай өндірісінің төмендеуі күтілуде. 2024-2025 жылдары Ресейдің бидай бойынша экспорттық әлеуеті 53 млн тоннаны құрайды, бұл өткен маусымның деңгейінен 10,1%-ға төмен. 2024 жылы Қазақстанда ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы жинау алаңы 23,3 млн га құрады, оның 16,7 млн га астық егілді. Бұған дейін "Россельхознадзор" Қазақстаннан ауыл шаруашылығы өнімдерінің бірнеше түрін, соның ішінде бидай мен жасымықты Ресей аумағына әкелуге уақытша тыйым салды. Мәжіліс депутаты Айдарбек Ходжаназаров бұл "25,2 млн тонна өнімнің бүлінуіне" әкелуі мүмкін екенін айтты. Оның пайымдауынша, бұл кедергілер ауыл шаруашылығы саласына және жалпы Қазақстан экономикасына ауыртпалық түсіреді.
"ҚазАгроҚаржы" агродрондар үшін лизингтің жаңа шарттарын іске қосады. 2024 жылғы 22 қазанда "ҚазАгроҚаржы" АҚ Директорлар кеңесінде ауыл шаруашылығы қажеттіліктері үшін ұшқышсыз ұшу аппараттарын (ҰҰА) қаржыландырудың жаңа шарттары қаралып, мақұлданды. Агродрондарды лизингке 2 нұсқада сатып алуды қаржыландыру жоспарлануда: 1) мөлшерлеме 21,75% құрайтын, 5 жылға дейінгі және аванстық мерзімі 20% құрайтын нарықтық шарттардағы лизинг; 2) бөліп төлеу тетігін қолдана отырып жеңілдікті шарттар, мұнда мөлшерлеме небәрі 5%, ал мерзім - кемінде 3 жылды құрайды. Сонымен қатар, оның айтуынша, 9% және 12% мөлшерлемелер бойынша қаржыландырудың балама нұсқалары қолжетімді болады, бұл фермерлер үшін ҰҰА сатып алуды қолжетімді етеді. Жеткізушіден бөліп төлеу дрондардың құнының 80%-на дейін жетуі мүмкін, бұл бастапқы шығындарды айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді.
Қазақстанда АӨК қаржыландырудың жаңа тәсілдері енгізілуде. Қазақстандық аграрлар биылғы жылдың өзінде-ақ келесі ауыл шаруашылығы маусымына қаржы алады. Өнеркәсіп министрлігі мен әкімдіктер келесі жылы фермерлерді кем дегенде 1,9 млн тонна минералды тыңайтқышпен қамтамасыз етуі тиіс. Ол үшін отандық өндірушілермен алдын-ала қажетті көлемді шығаруды пысықтау қажет. Алғаш рет саланы жеңілдетілген қаржыландыру көлемі рекордтық соманы - 580 млрд теңгені құрады. Қаражат фермерлерге тікелей несие беруге, пайыздық мөлшерлемені арзандатуға және форвардтық сатып алуға бағытталды. ҚР премьер-министрінің орынбасары Серік Жұманғарин аграрлар 5% несие ала алатынын айтты. Өңдеу кәсіпорындарын айналым қаражатымен қамтамасыз ету үшін жеңілдетілген қаржыландыру бағдарламасы іске қосылды. Қаржыландырудың жаңа тәсілдері келесі жылы да жалғасады. Екінші деңгейдегі банктер арқылы арзан қарыз алудың жаңа тетігі енгізілетін болады. Осы тетіктің арқасында егіс жұмыстарын қаржыландыру көлемі 700 млрд теңгеге дейін, ал ауыл шаруашылығы техникасының жеңілдетілген лизингі - 200 млрд теңгеге дейін ұлғайтылатын болады.
Субсидиялардың бір бөлігін су министрлігі бөледі. Үкімет осы жылдың соңына дейін Ауыл шаруашылығы министрлігінен фермерлерді субсидиялау жөніндегі функцияларды су ресурстары министрлігіне беруді тапсырды. Су министрлігі фермерлерге су беру қызметтері бойынша субсидияларды бөледі және суды үнемдеу технологияларына инвестициялау кезінде шығындарды өтейді. Естеріңізге сала кетейік, су үнемдеу технологияларын сатып алу және орнату шығындарын өтеу үлесі 50-ден 80%-ға дейін ұлғайтылды. Инфрақұрылымды жүргізу кезінде фермерлердің ұңғымаларды бұрғылауға жұмсаған шығындарын өтеу үлесін 50%-дан 80%-ға дейін ұлғайту көзделген.
KazAgro көрмесінде күйзеліске төзімді тұқымдар ұсынылды. KAZSEEDS компаниясы АҚШ селекционерлерімен серіктестікте Қазақстан үшін жүгері будандарын жасауда. Компания директоры Серік Рамазанов "Алия", "Лола", "Франческа", Queen және басқа да будандар биылғы жылы жақсы нәтиже көрсеткенін айтты. KAZSEEDS жүгері будандары Ақтөбе облысынан Шығыс Қазақстан облысына дейінгі барлық негізгі аграрлық өңірлерде егілді. Ауа-райы жағдайлары әр жерде әр түрлі, өзіндік қиындықтармен дамыды. Елдің батысы құрғақ және ыстық, шығыста және солтүстікте ылғалды болды. Кейбір шаруашылықтар суаруды қолданды, кейбіреулері жоқ. Бірақ барлық жерде өнімділік пен сапа жоғары болды. Сүрлемге тәлімі жерде Солтүстік Қазақстан облысында KAZSEEDS жүгерісінің орташа өнімділігі 300-350 ц/га, Павлодар облысында - 400 ц/га дейін құрады. Крахмал көрсеткіші 30%-дан асады, бұл сүт фермалары үшін маңызды. Биыл олар жемшөп дақылдарының тұқымын - тары, құмай-судан шөбі, жоңышқа сатты және де жақсы нәтижелерге қол жеткізді. Сәуір айында Ақмола облысында олардың клиенттері тәлімі жерге жоңышқа септі. Шілде айында олар бірінші шабуды бастады, әр гектардан 10-нан 12 тоннаға дейін алды.
Жылқы шаруашылығын субсидиялаудың 3 жаңа бағыты пайда болды. Мініс және мініс-жегін бағыттағы жылқылардың отандық тұқымдарын сақтау және өсімін молайту үшін жағдай жасау мақсатында Ережеге жылқы шаруашылығын субсидиялаудың 3 жаңа бағыты енгізілді: асыл тұқымды орталықтардың шетелдік селекцияның мініс бағытындағы асыл тұқымды айғырларды сатып алуы; мініс және мініс-жегін бағыттағы жылқылардың отандық тұқымдарының асыл тұқымды аналық басымен селекциялық-асыл тұқымдық жұмыс; мініс және мініс-жегін бағыттағы жылқылардың Қазақстан Республикасының аумағында өсірілген мініс және мініс-жегін бағыттағы жылқы тұқымдарының асыл тұқымды мал басын ұстау. Республикалық маңызы бар қалаларға, оның ішінде Шымкент қаласына жақын орналасқан тауар өндірушілер ауыл шаруашылығы мақсатындағы елді мекендердің жер санатын көрсете отырып, субсидиялар алуға үміткер бола алады. Атырау, Маңғыстау, Қызылорда және Ұлытау облыстары сияқты құрғақ өңірлерде орналасқан барлық шаруашылықтар үшін жемшөпті субсидиялау бойынша ТЖ жағдайларын алып тастау енгізілуде. Бұйрық 2024 жылдың 14 қазанында күшіне енді.
Қазақстанда ветеринариядағы реформаға дайындалуда. Күрделі эпизоотиялық жағдайға, қоғамдық ұйымдарда, фермерлерде, ветеринариялық мамандарда және өңірлердегі тұрғындарда ветеринариядағы реформа туралы көптеген сұрақтардың туындауына байланысты Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Аграрлық мәселелер жөніндегі комитеті, "Қазақстанның ветеринариялық палатасы" РҚБ елдің ветеринариялық мамандарына, мал шаруашылығымен айналысатын АӨК субъектілеріне дайындалған сауалнаманың бірқатар сұрақтарына жауап беруді ұсынады. Электрондық түрде жауаптар мен ұсыныстарды e-mail: adilet@list.ru, bakurmanov@mail.ru немесе ватсапқа: +7 707 545 16 62 жіберіңіз. Немесе жауаптарды электронды түрде осында рәсімдеңіз. Сауалнаманың мақсаты - ветеринария саласындағы реформалар қажет пе, жоқ па, жұмыс бағыты мен фермерлерге қарамастан, ветеринарлық мамандардың объективті пікірін алу. Барлық жауаптар 2024 жылғы 7 қарашада Астанада, "Сарыарқа" Radisson Hotel Astana залдарында 6-8 қараша аралығында өтетін "Jańa Dala/Vet Astana'2024" жемшөп және ветеринария бойынша мамандандырылған көрменің дөңгелек үстелінде өңделеді және ұсынылады.
KazAgro көрмесінде ауыл шаруашылығы техникасына арналған премиум-шиналар ұсынылды. Bohnenkamp компаниясы KazAgro/KazFarm-2024 көрмесінде ауыл шаруашылығы машиналарының барлық түрлеріне арналған премиум резеңкені ұсынды. Бұл 70 жылдық тарихы бар әлемдік өндіруші. Шиналар ассортименті әртүрлі жаһандық брендтердің ауылшаруашылық техникасын қамтиды. Компания құрылыс және қойма техникасына арналған шиналар шығарады. BKT брэндімен ауылшаруашылық техникасына арналған шиналар зауыттық бракқа 8 жыл кепілдік береді. Шиналарды жеткізу өте жылдам, Алматыдан Көкшетауға 3 күнде жүзеге асырылады.
Тараз зауыты қант қызылшасын өңдеуді 2025 жылы бастайды. Қазір кәсіпорында тек қамыс қант өндіріледі, өйткені тәтті түйнектерді өңдеуге арналған арнайы жабдық жоқ. Биыл қызылша өнімі рекордтық көрсеткішке жетті. Егіс алқабы 11 мың гектардан асты, ал жиналған өнім 640 мың тоннаға жетті. Шикізаттың мұндай көлемін өндірістік қуаттылықтың болмауына байланысты Меркі қант зауытында өңдеп үлгермей жатыр. Сондықтан қант қызылшасы бар жүк көліктерінің тізбегі 3 км-ге созылды. Ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары Әбдірасыл Желеубаев Тараз қант зауытын толығымен жаңғырту қажеттігін айтты. Осыдан кейін ғана компания тәтті түйнектерді өңдеуге қабылдай алады. Қазір Тараз қант зауытының басшылығы сметалық-жобалау құжаттамасын әзірлеп жатыр, жыл соңында олар жаңғыртуға кіріседі.
"Тукым-2024" тұқым күні" - агробизнестің ең өзекті мәселелері. Астанада 6 және 7 желтоқсанда "Тукым-2024" тұқым күні" конференциясы және "Asia AGRO қайта өңдеу 4.0" форумы өтеді. Фермерлер үшін әкімдіктердің тізімдері бойынша көрмелерге тегін бару көзделетін болады. Фермерлер тұқым сатып алып, ауыл шаруашылығы өнімдерін, оның ішінде ылғалды астықты өңдеудің перспективалық бағыттары туралы біле алады, бұл бүгінде өте өзекті. Экономикалық және климаттық тәуекелдердің салдарын азайту үшін тұрақты жүйе құру мақсатында селекция мен тұқым шаруашылығын перспективалық дамыту тақырыптары талқыланатын болады. Толық бағдарлама www.dan-agro.kz сайтында. "Asia Agro қайта өңдеу 4.0" форумы (https://agrotrends.kz/pererabotka) 4 тақырыптық сессияға бөлінген, бірінші кезекте сарапшылар агроөңдеудегі үрдістер, кешенді мемлекеттік қолдау және оның құралдары, тұтынушылардың қалауы туралы әңгімелейді.
"Тұқым-2024" тұқым күні" конференциясына қатысу үшін www.dan-agro.kz сайтында тіркелу қажет немесе 8 705 901 2812, 8 701 513 2321 қоңырау шалу керек.
"Asia Agro қайта өңдеу 4.0" іс-шараларына қатысу үшін www.agrotrends.kz сайтында тіркелу немесе 8 701 511 3553, 8 701 513 2321 қоңырау шалу қажет.
