Бұл шолуда Сіздер егінді сақтандыру субсидия алушылар үшін міндетті болатыны туралы оқисыздар. Қазақстанда егіс науқаны ресми түрде аяқталды. Сондай-ақ, "Бизнеске жол" жобасы аясында Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі 36 мың кәсіпкердің құқығын қорғағаны жайлы оқу қызық болары шүбәсіз. Қытай Қазақстаннан тауық етінің экспортын реттеуді сұрайды. Ал сіз Қазақстан Ауыл шаруашылығы министрлігі астықтың жақсы өнімін болжағанын білдіңіз бе?
Осы және өзге туралы № 68 АгроИнсайдтың жаңа шығарылымнан көбірек оқыңыздар .
Ауыл шаруашылығы техникасының 5% - бен "Жеңілдікті лизингі" бағдарламасы бойынша өтінімдерді қабылдау басталды. "ҚазАгроҚаржы" АҚ отандық өндірушілердің ауыл шаруашылығы техникасын 5% - бен сатып алуға "Жеңілдікті лизинг" бағдарламасы бойынша өтінімдерді қабылдауды бастағанын хабарлады. Бағдарламаны іске асыруға мемлекет 100 млрд теңге бөлді. Бағдарламаның шарттары: мөлшерлеме - жылдық 5%, лизинг мерзімі - 7 жылдан аспайды, бірінші лизингтік төлем - кемінде 10%, лизинг нысанасын алғаннан кейін, 2024 жылғы 1 желтоқсаннан кешіктірілмейтін мерзімде төлеу мүмкіндігі бар. Жеңілдікті бағдарлама бойынша өтінімдерді қабылдау 17 маусымнан бастап сағат 14:00-де. Өтінімдерді қабылдау үшін Telegram Bot ҚазАгроҚаржы "@KazAgroFinance.bot» (https://t.me/kaz_agro_finance_bot) электронды кезегі қалыптастырылады
Клиент Telegram Bot-қа өтінім берген күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде өңірдегі "ҚазАгроҚаржы" филиалына құжаттардың толық пакетін ұсынуы қажет. Филиалдардың байланыстары компанияның www.kaf.kz сайтында көрсетілген.http://www.kaf.kz./
Егінді сақтандыру субсидия алушылар үшін міндетті болады. Агроқұрылымдар Қауымдастығы кеңесінің мүшесі Елдос Әуезбеков үкіметтегі отырыста шетелдік қайта сақтандыру компанияларын тарту сылтауымен мемлекеттік қолдау алушылардың егінін сақтандыруды міндеттеу идеясын ұсынды. Елодос Әуезбеков Швейцарияның қолданыстағы қайта сақтандыру компанияларымен келіссөздер жүргізіп жатқанын айтты. Кейбір неміс компаниялары лимиттерді 15 миллион гектарға дейін көтеруге дайын, бірақ бізден мемлекеттен сату көлеміне кепілдік күтеді. Егер мемлекеттік қолдау шараларын алушылар үшін қарсы міндеттемелер (субсидиялар мен жеңілдікті несиелер) болса, біз көлемдерге кепілдік бере аламыз. Егер фермер өз аумағының кем дегенде 20% сақтандыратын болса, онда бұл құрғақшылық пен артық ылғал кезінде банкротқа ұшырамауға мүмкіндік береді. Әрине, ешкім фермерлерде айналым қаражатының тапшылығы туралы ойлағысы келмеді. Сондықтан шаруалар жаңа шығындарға немесе мемлекеттік қолдаудан мүлдем бас тартуға дайын болуы керек. Серік Жұманғарин субсидиялау жүйесін өзгертіп, оларды алу үшін фермерлерге қарсы талаптар қоятынын айтты. Мемлекет өз ресурстарын нәтижеге жету үшін жұмсайды. Ал нәтиже - бұл азық-түлік қауіпсіздігі және біздің кәсіпорындарды шикізатпен қамтамасыз ету. Міндеттемелердің бірі сақтандыру болады. Қолданыстағы құралдардан өзше, егіннің жойылуынан және шегірткеден зақымдануынан сақтандырудың қосымша түрлерін әзірлеу қажет.
Қазақстанда егіс науқаны ресми түрде аяқталды. Ауыл шаруашылығы дақылдарын егу жұмыстары 23,8 млн га алқапта аяқталды, бұл жоспарланған көлемнің 100% құрайды. Дәнді дақылдар 16,6 млн га алқапқа, майлы дақылдар — 3,0 млн га алқапқа, жемшөп дақылдарына 3,4 млн га егілді. Сондай-ақ, көкөніс дақылдары 142,5 мың га алқапқа, ал картоп 166,8 мың га алқапқа егілді. Көктемгі егіс жұмыстары, ауа-райының қолайсыздығына қарамастан, оңтайлы мерзімде аяқталды. Егіс науқанын сәтті өткізу фермерлердің үйлесімді жұмысының, қажетті ресурстармен, соның ішінде қаржылық қамтамасыз етудің арқасында мүмкін болды.
АӨК-нің 12 басым бағыты 2,5% жеңілдікті мөлшерлеме бойынша бюджеттік несие алады. Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешенін дамытуды ынталандыру, жаңа өндірістік қуаттарды құру не жұмыс істеп тұрғандарын кеңейту, саланың өнімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында ҚР АШМ Агроөнеркәсіптік кешен саласындағы жобаларға несие беру қағидаларына өзгерістер енгізу туралы бұйрық қабылданды. Өзгерістер 12 бағыт бойынша жобаларды жеңілдікпен қаржыландыруды қамтиды. Олардың қатарында сүт-тауар фермаларын, ет бағытындағы құс фабрикаларын, ет мал шаруашылығы кәсіпорындарын, көкөніс қоймаларын құру жөніндегі жобалар бар. Қазіргі заманғы су үнемдеу технологияларын пайдалана отырып, суармалы егіншілікті дамытуға, өнеркәсіптік жылыжай кешендерін, жеміс қоймаларын, балық шаруашылығын, бөлшектеу жөніндегі балық өңдеу кәсіпорындарын, құс шаруашылығындағы асыл тұқымды репродукторларды, одан әрі терең өңдеу және сақтау жөніндегі кәсіпорындарды, ауыл шаруашылығы өнімдерін, оның ішінде жүн мен теріні, буып-түю материалдарын өндіруді ашуға бағытталған ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге қолдау көрсетілетін болады. Кәсіпкерлер өз жобаларын 10 жылға дейін 2,5% жеңілдікті мөлшерлемемен несиелік қаражатқа іске асыра алады. Қарыздың ең жоғары сомасы - 5 млрд теңгеге дейін. Ережеге енгізілген өзгерістермен сілтеме: http://10.61.42.188/rus/docs/V2400034466
36 мың кәсіпкердің құқығын Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі қорғады. "Бизнеске жол" жобасы аясында, оның міндеті шағын және орта бизнес мәселелерін шешуге көмектесу. Бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке кәсіпкерлік қызметке заңсыз араласу фактілерін анықтауға мүмкіндік береді. Бұл үшін 12 мемлекеттік қызметші әкімшілік жауапкершілікке тартылды, оның 7-і басшылық лауазымдарда болды. Шағын және орта бизнеске, яғни штатта әрдайым кәсіби заңгерлер бола бермейтін ең үлкен топқа назар аударылады. Жер учаскесін ресімдеу, объектіні инфрақұрылымға қосу, құрылысқа рұқсат алу, сондай–ақ несие, грант немесе субсидиялар беруді күту - бұл бизнесмендер жиі бетпе-бет мәселелердің толық тізімі емес. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі жасанды кедергілерді анықтауға және кәсіпкерлерді бюрократиядан қорғауға көмектеседі. Ведомство шенеуніктердің мерзімдерді созып, қандай да бір айла-шарғы жасауға мүмкіндік алмауы үшін мемлекеттік органдардың жұмысына мониторинг жүргізеді. Ведомствоның ресми өкілі Данияр Бигайдаров егер қиындықтар туындаса, көмекке қайда жүгіну керектігін айтты. Сыбайлас жемқорлыққа тап болған қазақстандықтар Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің call-орталығына 1424 нөмірі бойынша қоңырау шала алады. Құқық бұзушылық туралы хабарлама үшін 40-тан 100 АЕК-ке дейін ақшалай сыйақы алуға болады - бұл тиісінше 148 және 370 мың теңге. Арнайы комиссия көтермелеу туралы шешім қабылдайды не одан бас тартады және оның себептерін өтініш немесе өтініш түскен сәттен бастап 15 жұмыс күнінен кешіктірмей түсіндіреді. Егер комиссия сыбайлас жемқорлық фактілері туралы хабарлаған адамды марапаттауды шешсе, онда оның банктік шотына ақша бір ай ішінде түседі.
Гуминді тыңайтқыштар Қарағанды облысында өндіріледі. Жаңа өнім сынақтан және сертификаттаудан өтті. Компания гумин тыңайтқыштарын өндіруге арналған тәжірибелік-өнеркәсіптік қондырғыны 2 жыл бұрын ашты. Шикізат Шұбаркөл кен орнының тозған көмірі болып табылады. Бұл өндіріс бірден бірнеше мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Біріншіден, ұзақ уақыт бойы кәсіпорын аумағында жай жиналған тозған көмірді кәдеге жарату жөніндегі экологиялық мәселе. Екіншіден, біз тыңайтқыштармен жаңа нарыққа - ауыл шаруашылығына шығамыз. Гуматтар топырақтың құнарлылығын арттыру және өсімдіктердің өсуін жақсарту үшін қолданылады. Жаңа өнімнің сапасын отандық ауыл шаруашылығы өндірушілері тексеріп үлгерді. Кәсіпорын өнім желісін кеңейтіп, гуминді тыңайтқыштардың тағы бір түрін - калий гуматын шығаруды жоспарлап отыр. Бұл өнімнің алғашқы сынақ партиясы Е.Бөкетов атындағы ҚарУ Биотехнология және экомониторинг зерттеу паркіне бағытталған. Ғалымдар тыңайтқыштың сапасы мен тиімділігін бағалайды.
Қазақстанда 2026 жылдан кейін Ресейден сүт әкелуге тыйым салуды қарастырмақ. Вице-премьер Серік Жұманғарин Қазақстан қазір Ресейден сүт әкелуге шектеу қоймайтынын мәлімдеді. Оның айтуынша, біздің елімізде шетелдік әріптестер тарапынан демпинг жоқ және тыйым салу орынсыз. Ресей мен Беларусь сүт өнімдері Қазақстанда арзанырақ сатылатындығымен премьер-министрдің орынбасары келіседі. Оның айтуынша, ол төмен, өйткені көршілерде сүт өндіруге ауа-райы жақсы, өндіріс базасы көлемді. Сондай-ақ, олардың өнімдерінің біздің нарыққа түсуіне Ресейге қатысты санкциялар әсер етті. Егер біз депутаттар сұраған шикі сүтті Ресейден әкелуге шектеулер енгізу туралы айтатын болсақ, бірақ бұл әлі мүмкін емес, деп атап өтті С.Жұманғарин, өйткені біздің өңдеу кәсіпорындарымыз шикізат тапшылығына, сондай-ақ оның қымбатырақ бағасына байланысты жүктелмеген. Үкіметте 2024-2026 жылдарға арналған бағдарлама әзірленді. Құжатта қойылған міндеттерді іске асыру ІҚМ өнімділігінің өсуіне және шикізат көлемінің ұлғаюына ықпал ететін болады. Шаралар импорттан құтылуға көмектеседі, импорттың 25% - ға қысқаруы күтілуде. Егер бұл көмектеспесе, Үкімет Жол картасын іске асырғаннан кейін және өңдеушілерді өзінің шикізатымен толық қамтамасыз еткеннен кейін шикі және құрғақ сүт импортына шектеулер енгізуді қарастыруға қайта оралуға дайын.
Қазақстанда шошқа саны азайып келеді. 2023 жылы қазақстандық шошқа етінің экспорты күрт төмендеді. Шетелге барлығы 40 тонна ет және 18 тонна тірі жануарлар шығарылды. Бір жыл бұрын сыртқы нарыққа 93 тонна шошқа жеткізілді, бірақ ет мүлдем сатылмады. Қазақстанның шошқа өсіру шаруашылықтары одағы шаруашылықтардың саны да азайып бара жатқанын хабарлайды. 5 жыл бұрын 50-ге жуық шаруа қожалығы мал өсірумен айналысса, биыл 30-ға жуық шаруа қожалығы айналысқан. 2023 жылы Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша елде 76 мың тоннадан астам шошқа еті өндірілді, бұл өткен жылмен салыстырғанда 2 мың тоннаға аз. Оның ішінде сыртқы нарыққа тек 40 тонна ет жеткізілді. Мысалы, 2022 жылы көрсеткіш жалпы нөлге тең. Жыл сайын елге 6,5 мың тоннадан астам шошқа еті әкелінеді. Сонымен қатар, саланың экспорттық әлеуеті орасан зор: тек Қытай жылына 55 миллион тоннаға дейін шошқа етін сатып алуға дайын. Бұған "Қазақстанның шошқа өсіру шаруашылықтары одағының" басқарма төрағасы Анатолий Злой сенімді. 10 млн тоннаға жуық экспорттайды. Сарапшылардың пікірінше, қысқа мерзімде сала Қытайға шошқа етін экспорттау үшін 300 мың тоннаға дейін өсуі мүмкін. Бұл шамамен 1 миллиард доллар экспорттық кірісті біздің елімізге тартады, бұл алюминий мен күмісті сатудан түскен түсіммен салыстыруға болады. Ауыл шаруашылығы министрлігі биыл шошқа өсірушілерге арналған субсидияны қысқартты: бұрын ол бір басына 140 мың теңгені құраса, қазір 100 мың теңгеге дейін төмендеді. Субсидия асыл тұқымды мал басын сатып алуға жіберіледі. Бір "төлдеу" шошқасы фермерге 500 мың теңге, қабан 2 миллион теңге тұрады. Егер фермерлерде олар бере алатын белгілі бір есептеулер мен негіздемелер болса, онда Министрлік әрдайым фермерлермен кездесуге, ғылыммен бірге осы нормативтерді қайта қарауға дайын.
Қытайдан Қазақстаннан тауық етінің экспортын реттеуді сұрайды. Қытай Халық Республикасының өнеркәсіп өкілдерінің федерациясы Қазақстан кәсіпкерлер палатасымен кездесу аясында ҚР-дан құс шаруашылығы өнімдерін импорттауға қызығушылық танытты. Іс-шарада сөз сөйлеген ҚХР бизнес өкілі өз компаниясының Қазақстанның экономикалық әлеуетіне үлкен қызығушылық танытты. Олар тауықтың аяқтарын экспорттауға қызығушылық танытады. Бұл мәселемен олар қазірдің өзінде жұмыс істеп жатыр, Өзбекстаннан өнім жеткізу жолға қойылған, енді біздің елімізде осындай жұмысқа кірісуге ниетті және Қазақстан жерінде осы тауашаны ұйымдастыруға көмек көрсетуге дайын. Кәсіпкердің айтуынша, тауықтың аяғы Қытайда үлкен сұранысқа ие. Кәсіпкерлер Палатасының мүшелері әріптестеріне Құс шаруашылығы саласының одақтары мен қауымдастықтарының өкілдерімен кездесу өткізуді, неғұрлым тығыз байланыс орнатуды және осы мәселені олармен пысықтауды ұсынды.
ШҚО-да жаңа ұн тарту кәсіпорны ашылды. Өскеменде (Шығыс Қазақстан облысы) жаңа ұн тарту комбинаты ашылды. Кәсіпорын "Бауырсақ" брендімен бірінші және жоғары сұрыпты ұн шығарады. Компанияның басқарушысы Дулат Жеңісхановтың айтуынша, бидай өңдеу комбинатының өндірістік қуаты тәулігіне 60 тоннаны құрайды. Шикізатты жергілікті фермерлерден сатып алу жоспарлануда. Ұнның тәуліктік өндірісі 45 тоннаны, кебек -15 тоннаны құрайды. Сонымен қатар, ұнтақ жармасы өндіріледі. Кәсіпорын мемлекет басшысының шикізатты қайта өңдеу үлесін 70% - ға дейін жеткізу жөніндегі тапсырмасы шеңберінде құрылды.
АӨК-ке инвестициялар шамамен 30%-ға төмендеді. Биылғы жылдың алғашқы 4 айында АӨК саласындағы инвестициялар 140 млрд теңгеден асты. Бұл көрсеткіш өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда шамамен 30%-ға аз. Сектордағы барлық инвестициялардың 70% - дан астамы 5 негізгі аймаққа тиесілі. Бұл Ақмола облысы, 27 млрд теңгеден сәл астам, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Түркістан және Қостанай облыстары. Алматы, Шымкент және Маңғыстау облысы сияқты ауыл шаруашылығына жатпайтын өңірлерде ең аз капитал салымдары байқалады. Бүгінгі таңда елімізде жеңілдетілген қаржыландыру үшін 91 жобаның жалпы пулы құрылды. Оларды іске асыруға 445 млрд теңге жұмсау жоспарлануда.
Қазақстандағы дәнді дақылдардың жағдайы негізінен жақсы. Қазақстандағы жаздық дәнді дақылдардың жай-күйі маусымның бірінші онкүндігінде көптеген өңірлерде негізінен жақсы, кей жерлерде өте жақсы деп бағаланды. Республиканың оңтүстігінде және оңтүстік-шығысында жаздық дәнді дақылдардың бақыланатын учаскелерінде осы кезеңде сабақ шығарудың даму кезеңдері байқалды. Жамбыл облысының Қордай, Меркі, Шу аудандарында және Түркістан облысының Қазығұрт ауданында жаздық арпа егістіктерінде сүттеніп пісудің даму кезеңі байқалады. Батыста жаздық дәнді дақылдардың егістіктерінде 3-ші жапырақ-қопсытудың даму кезеңі байқалады. Солтүстікте жаздық дәнді дақылдарды егу аяқталады, егістіктерде дәннің өнуінің даму кезеңдері - 3-ші жапырақ, жекелеген учаскелерде - түйіндік тамырлардың пайда болуы байқалады. Еліміздің орталығында осы кезеңде жаздық дәнді дақылдарды егу жалғасты, Абай ауданында (агропост Агроқалашық) жаздық арпа егістіктерінде егіс сәуір айының екінші онкүндігінде жүргізілді, асақтанудың даму кезеңі атап өтілді. Жаздық бидай дақылдарында 3-ші жапырақтың даму кезеңдері - түйіндік тамырлардың пайда болуы байқалады. Еліміздің шығысында жаздық дәнді дақылдардың егістіктерінде көшеттердің даму кезеңдері - 3-ші жапырақ, ерте егістіктерде - қопсыту-төменгі сабақ түйінінің пайда болуы байқалады. Республиканың оңтүстігі мен оңтүстік-шығысында күздік бидайдың жағдайы негізінен жақсы және керемет.
Түркістан облысында АӨК саласындағы 10 инвестициялық жоба іске асырылды. 2024-2026 жылдары АӨК-де инвестициялық жобаларды іске асыру жөніндегі жол картасы шеңберінде Түркістан облысында 507,3 млрд теңге сомасына 105 жобаны іске асыру жоспарлануда. 8 300 жаңа жұмыс орны құрылады. 2024 жылы 114 млрд теңге сомасына 45 жобаны іске асыру жоспарлануда, 5 айдың қорытындысы бойынша құны 7,9 млрд теңге болатын 10 жоба іске қосылды. Бұл облыстың ауыл шаруашылығын дамытуға және өңірдегі экономикалық жағдайды жақсартуға елеулі үлес. Ағымдағы жылы іске асырылған ірі инвестициялық жобалардың бірі жылына 25 мың басқа арналған сою пункті болып табылады. Құны 1,1 млрд теңге болатын жобаны іске асыру нәтижесінде "Қарқын-2030" ЖШС Түркістан облысынан ҚХР-ға ет өнімдерін экспорттауды жоспарлап отырған агроқұрылымдардың қатарына кірді. Кәсіпорында күніне 40-60 бас ІҚМ сойылады, ағымдағы жылы 18 мың бас мал сою жоспарлануда. Шұжық өнімдерін өндіру жолға қойылды. "YUG-GROUP-INVEST" ЖШС қуаттылығы жылына 9600 тонна өнім шығаратын сүт өңдеу кәсіпорнын іске қосты. Ағымдағы жылы тапсырылған жобалардың қатарында - "Абдашим" ШҚ, "ADIA" ЖШС жылыжай кешендері, 181 га алаңда "Атамекен" ЖШС жаңбыр суаруды енгізу, 500 га алаңда "Иржар Агро" ЖК тамшылатып суару жобалары бар. "Хамро ата" ШҚ 310 гектар алқапта мақта, жүгері өсіру үшін тамшылатып суару жобасын жүзеге асырды. "Балмұздық" ЖШС балмұздақ, кондитерлік өнімдер, азық-түлік, жартылай фабрикаттар сақтауға арналған қойма салынды. Инвестициялық жобаның құны 2,3 млрд теңгені құрады. "VITA" ЖШС қуаттылығы жылына 130 тонна балық өңдеу жобасын іске асырды, "Мырзашөл Құс" ЖШС құны 850 млн теңге болатын ет және жұмыртқа бағытындағы құс фермасын ашты.
Астықтың жақсы өнімін Қазақстан ауыл шаруашылығы министрлігі болжаған. Бұл туралы Қарағанды облысына сапар барысында ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаров мәлімдеді. Оның айтуынша, барлық өңірлер бойынша жұмыстар жоспарларға сәйкес жүргізілуде, алқаптар таза, көшеттер үйлесімді. Әрине, ауа-райына қарау керек, деп атап өтті ведомство басшысы, бірақ егін биылғы жылы болады деп атап өтті. Ол министрліктің баспасөз қызметіне берген сұхбатында айтқандай, сапардың мақсаты - фермерлердің егін егуді қалай аяқтағанын, химиялық өңдеудің қалай өтіп жатқанын көру. АШМ басшысы жоспарларға сәйкес барлық өңірлер бойынша жұмыс жүргізіліп жатқанын айтып, риза болды. А.Сапаров хабарлағандай, биыл егіс пен егін жинауды қаржыландыруға 580 млрд теңге бөлінді, жалпы АӨК-ге 680 млрд теңге бөлінді.
Прокуратура ҚТЖ-ны сотқа берді. Бұзушылықтар Қазақстанның теміржол жолдарында анықталды. ҚТЖ Ұлттық теміржол тасымалдаушысының құрылымдық ұйымдары мүлікті заңсыз жалға берген. Прокуратураның мәлімдеуінше, олар мемлекеттік экономикалық мүдделерді қорғауға мәжбүр болды, өйткені ҚТЖ өз активтеріне билік ете отырып, заңды бұзды.
Прокуратура ұлттық компанияның бөлімшелері көрсеткен мемлекеттік мүлікке билік ету кезінде заңсыз артықшылық белгіледі. Атап айтқанда, т/ж операторы 3 жыл бойы тапсыруға жатпайтын станциялық жолдарды жалға берді. Бұл іс-шаралар жалға алушыларға жалпы сомасы төрт миллиард теңгеге қарапайым вагондар үшін төлеуден жалтаруға мүмкіндік берді. Ведомство уақытша пайдалану шарттарын бұзуды талап етіп, сотқа жүгінді (бірнеше талап арыз берілді). Сот талаптарды толығымен қанағаттандырды.
