Қазақстанда депутаттар күрделі эпизоотиялық жағдай туралы айтады. Алайда, Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінде бәрі бақылауда деп мәлімдейді.
Қазақстанда соңғы үш жылда ауыл шаруашылығы жануарлары арасында 980-ден астам қауіпті ауру ошақтары тіркеліп, 7,5 мың бас мал мен құс өлімі тіркелді. Бұл факт Парламент Мәжілісінің депутаттары арасында дабыл тудырды.
Депутат Болатбек Нәжіметдінұлы бастаған мәжілісмендер тобы елдегі эпизоотиялық жағдайды талдап, оны күрделі деп тапты. Бюджеттен бөлінетін ондаған миллиард теңгеге қарамастан, ауыл шаруашылығы жануарлары арасындағы аурулар азаймайды, ал депутаттардың пікірінше, ақшаның өзі тиімсіз жұмсалады. Алайда, қауіпті аурулар бойынша көрсеткіштер қорқынышты болмауы үшін олар ветеринариялық қызметтердің есептерінде жай ғана төмендетіледі, дейді мәжілісмендер.
Тақырып бойынша оқу: Қазақ фермерлері Араб Әмірліктеріне қой етін қалай жеткізе алады
ҚР премьер-министрі Олжас Бектеновке депутаттық сауал жолдауда мәжілісмен Болатбек Нәжіметдінұлы қаражаттың қалай жұмсалатыны және 2021-2023 жылдар аралығында қанша ауру анықталғаны туралы мысалдар келтіреді.
Ол тек бруцеллездің алдын алуға 3 жыл ішінде 31,8 млрд теңге жұмсалғанын, бірақ жыл сайын осы аурудың 200-ден астамы тіркелетінін атап өтті.
Сонымен қатар, осы кезеңде Республикалық ветеринариялық зертхана аса қауіпті ауруларды жұқтырудың 150 мың жағдайын анықтады, оның ішінде Ветеринариялық бақылау комитеті ресми статистикада 875 жағдайды ғана көрсетті.
«Менің өтінішім бойынша ҚР Бас прокуратурасына тексеру жүргізілді, оның барысында эпизоотияға қарсы және ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды жүзеге асыруға бюджеттен бөлінген қаражаттың тиімсіз жұмсалғанын куәландыратын бірқатар фактілер анықталды», - деп хабарлайды мәжілісмен.
Сауал бастамашысы Болатбек Нәжметдинұлы мен бір топ депутаттың айтуынша, агроөнеркәсіптік кешендегі мәселелер салаға жетекшілік етуге тиісті кәсіби мамандардың жетіспеушілігінен туындап отыр.
Болатбек Нәжіметдинұлы АӨК мемлекеттік инспекциясы комитетінің бұрынғы басшылығы төрағаның орнында ұзақ уақыт болмай, шегірткемен қалай күресуге болатынын білмегендігінің мысалын келтірді.
«Қалай болғанда да, салдары айқын: екі жыл қатарынан шегірткелердің шабуылы және егістіктер мен дақылдарды өңдеуге кететін шығындар резервтегі қаражатты ескере отырып, бастапқыда жоспарланғаннан екі есе жоғары. Осындай жағдай ветеринарияда да қалыптасуда, онда бір жарым жыл бойы төраға жоқ. Мұның себебі неде? Мен бірнеше үміткерді келісуге жібергенін білемін, бірақ нәтижесі белгісіз. Бұл елде маңызды бағытты басқара алатын мамандар қалмағанын білдіре ме? Немесе себебі кадр резервін іріктеу немесе бекіту жүйесінде ме», - дейді мәжілісмен.
Болатбек Нәжметдинұлының бастамасымен депутаттардың сауалына түсініктеме беруді сұрап, BaiBolsyn.kz сайтының тілшісі ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетіне жүгінді. Ведомство өз жауабында эпизоотиялық жағдайды бақылауда ұстайтынына сендірді.
Депутаттарға қарағанда Ветеринариялық бақылау комитетінің баспасөз қызметі биылғы сандарды келтіріп, оларды өткен жылдардағы ұқсас кезеңмен салыстырды. Ведомствоның мәліметінше, 2024 жылдың 7 айында жағдай айтарлықтай жақсарды, ал жануарлар ауруларының саны 2023 жылмен салыстырғанда 26%-ға және 2022 жылмен салыстырғанда 41,3%-ға төмендеді.
«Жылына 1 реттен 3 есеге дейін жануарлардың 23 аса қауіпті ауруларына қарсы вакцинация жүргізіледі, бұл аурудың түріне және жануарлардың жасына байланысты. Сондай-ақ, ауруларды ерте анықтау үшін жануарлар мен құстардың 26 аса қауіпті аурулары, оның ішінде бруцеллез бойынша зерттеулер жүргізілуде», - деп АШМ Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің баспасөз қызметі хабарлады.
Шегірткелердің шабуылына келетін болсақ, биылғы жылы ведомствоның хабарлауынша 3,1 млн га жер өңделді. Ал жәндіктердің егінді жою фактілері байқалмады.
Жұмыстағы жаңалықтардан ведомство жануарлар туралы деректерді жинауды және беруді автоматтандыратын жаңа цифрлық жүйелерге назар аударды. Сонымен қатар, экспорт пен импортқа рұқсат беру тәртібі қолданыла бастады, құжаттарды ресімдеу мерзімі қысқартылды.
«Ветеринариялық қызмет мал шаруашылығы өнімдерінің экспортына шектеулерді алып тастау бойынша белсенді жұмыс жүргізуде. 2024 жылы Қытай мен Түркияға ет экспорты қайта жанданды, сонымен қатар Ресеймен, Өзбекстанмен және Әзірбайжанмен жаңа келісімдер жасалды. Бұл қадамдар қазақстандық мал шаруашылығы өнімдерінің жаңа нарықтарын ашады. Комитет эпизоотиялық тәуекелдерді азайту, инфрақұрылымды жақсарту және заманауи технологияларды енгізу бойынша жұмысты жалғастыруда», - деп атап өтті Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің баспасөз қызметінде.
Ветеринариялық қызмет жұмысын жақсартудың тағы бір маңызды факторы мамандардың жалақысын 24%-ға арттыру болды. Аймаққа байланысты орташа айлық жалақы 151 мың теңгеден 312 мың теңгеге дейін өзгереді. Патогендік биологиялық агенттермен жұмыс істейтін мамандарға қосымша 35-50% мөлшерінде үстемеақылар, сондай-ақ сауықтыруға арналған жәрдемақылар беріледі.
АШМ Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің басшысына келетін болсақ, бұл орын бүгінгі күнге дейін бос. Ведомствоның ресми сайтында 2022 жылғы тамыздан бастап Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитеті төрағасының орынбасары болып табылатын төрағаның міндетін атқарушы Самат Төлегенов көрсетілген.
Сонымен қатар, Алматы облысының Үлкен Ақсу ауылында Республикалық ветеринариялық зертханадан сібір жарасының болуы туралы нәтижелер алғаннан кейін карантин енгізілді.
Мал өлімі фактілерінің арасында Ақтөбе облысында тамыз айының басында, Батыс Қазақстан облысында шілде айында, Ұлытау облысында наурыз айында және сол айда Ақмола облысында жануарлардың улану жағдайлары тіркелді.
Су тасқыны кезінде өлген малдың саны 8,1 мың басты құрағанын атап өткен жөн. Барлық мәйіттерді Республикалық эпизоотияға қарсы жасақ кәдеге жаратқан және қауіпті аурулардың өршуі тіркелген жоқ.
Тақырып бойынша оқу: Су тасқынынан кейінгі өмір: 2024 жылғы су тасқынынан зардап шеккен Қазақстан аграршыларын мемлекеттік қолдау шаралары
Жануарлардың аурулары мен өлімінің барлық жағдайлары ҚР АШМ Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің ресми сайтында көрсетілген.
© Самал Ахметова , baibolsyn.kz, 2024 ж.
