Арагон қой тұқымы (Rasa Aragonesa)

Тарихы

Арагон қой тұқымы - меринос тұқымынан кейінгі екінші маңызды испан тұқымы. Жүні орташа сапалы арагон қой тұқымы жұқа жүнді штаммдарды чурра және лача будандастырудан пайда болды (меринос), дегенмен бұл көзқарас тым жеңілдетілген болып табылады. Арагон тұқымының атауы оның ең маңызды мағынасы бар аймақтан шыққан. Испаниядағы ет тұқымдас қойлардың жалпы саны - 12-15 млн бас. Олардың шамамен 1 миллионы - арагон тұқымы. Осы миллионнан қазір асыл тұқымды кітапта 300 мың қой тіркелген. 1970-1980 жылдары еттің құндылығы артып, жүннің құны төмендеген кезде тұқыммен жұмыс өнеркәсіптік ет сапасына қол жеткізуге бағытталған. Нәтижесінде ет бағытындағы қойлармен жиі өнеркәсіптік будандастыру жүреді. Осы Ауылшаруашылық өндірісі бас басқармасының 1981 жылғы 30 маусымдағы қаулысына байланысты асыл тұқымды ұрпақты қорғау және насихаттау кезінде селекцияны күшейту мақсатында Арагон тұқымының генеалогиялық тіркелімі құрылды. Бұл тізілімді "Арагон қой тұқымының Ұлттық қауымдастығы" (ANGRA) — Rasa Aragonesa қой тұқымының генеалогиялық кітабын бақылау және мониторинг саласында жұмыс істейтін заңды тұлғалардың бірлестігі жүргізеді.

Тұқым стандарты

Тұқымның басы жүнсіз. Еркектері мен аналықтары тұқыл. Жүні жұқа, жылтыр, ақ. Жүннің диаметрі - 25-28 мкм, ұзындығы 6-7 см, жүннің салмағы 1,8-3 кг, терең жуу кезінде жүннің шығымы 43-47% құрайды. Тұқымның мөлшері: ересек қошқарлардың салмағы — 50 - 70 кг, қойлардың салмағы — 35 - 40 кг.

Шаруашылық сипаттамасы

Арагон тұқымының көрнекті қасиеттерінің қатарына төзімділіктің жоғары деңгейі, табындық инстинкт, жайылымдық қабілет және ол өсірілетін қатал жағдайларға бейімделу жатады.

Арагондық қой тұқымы қозы етін алуға бағытталған. Сондықтан 60-тан 75 күнге дейінгі жас жануарлар союға жіберіледі, олардың салмағы 18-24 кг. Ет шығымдылығы - 48%.

Қозыларды тамақтандыру Реттеуші кеңес рұқсат еткен ақ сабан мен концентраттарды қосып, аналық сүтімен жабық үй-жайларда жүзеге асырылуы тиіс.

Союдан кейінгі ет сипаттамалары:

• ұшаның салмағы: 8,5-11,5 кг;
  
• май: қатты консистенциясы бар ақ сыртқы май;
  
• ет түсі: ашық қызғылт;
  
• ет сипаттамалары: бұлшықетаралық деңгейде бастапқы май инфильтрациясы бар нәзік ет, құрылымы бойынша өте шырынды және жұмсақ, дәмі өте жағымды.
  

Шаруашылықтарда өсірудің практикалық тәжірибесі

Испанияның қой шаруашылығы ет бағытын дамытуға баса назар аударады. Бұл жерде елге қойлардың өзіндік, автохтонды тұқымдары көмектеседі. Мысалы, Арагон сияқты. Бұл жыл бойы жайылымда болатын және температураның күрт өзгеруіне, ыстыққа және аз жайылымдарға бейімделген қарапайым жануар. Яғни, Қазақстанның оңтүстігіне ұқсас жағдайларға.

Әзірге арагондық асыл тұқымды қойларды экспортқа жеткізу жүзеге асырылмаған, бірақ оны кім біледі? Мүмкін, Қазақстанның қой өсірушілерінің бірі бұл тұқымды біздің жағдайымызға бейімдеуді шешеді.

Штаб-пәтері Арагон астанасы Сарагосада орналасқан Арагон қой тұқымының Ұлттық қауымдастығы асыл тұқымды кітабын жүргізеді. Арагондағы фермерлер тек осы тұқымды өсіреді.

Ұқсас тұқымдар

Барбадос блэкберри қой тұқымы (Barbados Blackbelly).