Бестужев
Тұқымның атауыЕтті-сүтті
БағытыІҚМ
Жануардың түрі
«Жер иесі С.П. Бестужев 18-ғасырдың аяғында Симбирск губерниясының Репьевка ауылындағы үйінде Бестужев тұқымын шығарумен айналыса бастады. Ол үшін жергілікті байырғы малды етті дургаммен шағылыстырды. Сүт және ет сапасының өнімділік көрсеткіштерін жақсарту үшін алынған ірі қара малдың будандары голланд, шортгорн, холмогорск, симменталь тұқымдарының өкілдерімен шағылыстырылды. Жануарлардың будандарын ұзақ іріктеу және «өз ішінде» өсіру кезінде сиырдың сүтті-етті түрі пайда болды, ол 19-ғасырдың ортасына қарай тұқымға айналды. 1850 жылдан бастап бестужев тұқымының малы Орта Еділ бойындағы шаруашылықтарда таралды. 20-ғасырдың басында Анненков тәжірибелік станциясының негізінде тұқымды жақсарту үшін вильстермарш тұқымының бұқаларымен шағылыстыру қолданылды, ал Безенчук тәжірибелік станциясының негізінде шортгорн тұқымының бұқаларымен шағылыстыру қолданылды.»
Тұқымның сипаттамалары: шоқтығының биіктігі — 135 см; қиғаш ұзындығы 160 см-ге дейін жетеді; созылу индексі 115-тен 118-ге дейін өзгеруі мүмкін; сүйектік индексі - шамамен 15; кеуде шеңбері 194 см-ге дейін; мойны орташа өлшемді және басына пропорционалды; желіні жұмсақтығымен сипатталады, орташа өлшемді және жақсы серпімділікпен ерекшеленеді.
Бестужев тұқымы жоғары ет көрсеткіштерімен сипатталады. Сиырдың тірі салмағы 800 кг-ға жетуі мүмкін, ал бұқаның салмағы 1200 кг-ға жетеді. Туылған кезде бұзаулардың салмағы 32 кг-нан 35 кг-ға дейін, ал алты айға дейін олар 160-180 кг-ға жетеді. Ересек өнімді сиырлардың салмағы 480-560 кг, салмағы 700 кг-нан асатын дарақтар да бар. Бұқашықтарда тәуліктік салмақ қосу 0,7-0,85 кг-ға жетеді. Қарқынды өсіру кезінде 1 жастағы бұқашықтар 500 кг массаға жетеді. Жануарлардың сою өнімділігі 58-60 % жетеді. Сиырларда сүт сауу 2900-3500 кг, оның майлылығы 3,7-3,9% құрайды.
Старая Кулатка ауылында (Ресей) Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан бері бестужев тұқымы өсіріледі. 2006 жылдан бастап сүт-ет өндірісімен айналысатын ӘКК асыл тұқымды шаруашылық мәртебесін алды. Шаруашылықта бестужев тұқымды 310 асыл тұқымды сиыр бар.
