Боран (Boran)

Тарихы

Боран тұқымы Эфиопияның оңтүстігіндегі зебу малынан шыққан, Шығыс Африкада, әсіресе Кенияда танымал болды. 1951 жылы пайда болған кениялық малшылар қоғамы жақсартылған борандарды өсірді. Біздің дәуіріміздің 700 жылы олардың генетикасына соңғы рет «жаңа» гендер енгізілді. Осылайша, тұқым аралас емес. Борандар 1300 жыл бойы асыл тұқымды ретінде өсірілді. Қазіргі селекционерлер үшін құндылық - бұл малдың үлкен гибридті күші бар. Қазіргі селекционерлер олардың дене бітімін едәуір жақсартты, бірақ ешқашан ата-бабалардан қалған негізгі артықшылықтарды өзгертпеді.

Тұқым стандарты

Боран тұқымының барлық дарақтары орташа, басы қысқа, құлақтары кішкентай. Мойын аймағында өркеші бар. Мүйізді де, тұқыл да өкілдер бар. Ересек бұқа шоқтығының биіктігі - 117-147 см, сиыр - 114-127 см. Ересек бұқаның салмағы – 500-850 кг, сиырларда - 380-450 кг. Туылған кезде бұзаулардың салмағы шамамен 25-28 кг құрайды. Тері борпылдақ, қалың, жәндіктердің шағуына төзімді. Түсі таза қара түстен басқа түрлі реңктерде болады. Ақ немесе ақшыл түсті дарақтар жиі кездеседі.

Шаруашылық сипаттамасы

Боран етінің мәрмәрлігі айқын көрінгее, май қабаты бүкіл денеге біркелкі таралған. Орташа тәуліктік салмақ қосу жем сапасы мен ұстау әдісіне байланысты 700-ден 1300 г-ға дейін өзгереді. Шөпте өсірілген бұқалар 3-тен 3,5 жасқа дейін (36-42 ай) 420-460 кг-мен союға дайын; 380-400 кг салмақ қосумен 18-ден 22 айға дейін қосымша азықтандырумен. Кейбір азиялық зебу тұқымдарынан айырмашылығы, боран сиырларының желіні жақсы дамыған, емізіктері кішкентай және ұқыпты, мықтап бекітілген. Қашарлар жыныстық жетілуге шамамен 385 күнде жетеді.

Ұқсас тұқымдар

Әзірбайжандық зебу (Azerbaijani zebu), Рат (Rath).