Пиреней тұқымы (Iberian breed)

Тарихы

Испания мен Португалияның орталық және оңтүстік аймақтарының жергілікті тұқымы. Пиреней түбегіне Жерорта теңізінің шығыс жағалауынан (қазіргі Ливан) финикиялықтар әкелген шошқалар жергілікті жабайы шошқалармен шағылысқан деп болжанады. ХХ ғасырда Испанияда тұқым ең көп таралған болды. Қарқынды технологияға жарамды өнеркәсіптік тұқымдарды кеңінен қолдану, сондай-ақ емен ағаштарының азаюына байланысты тұқым саны 1980 жылдарға дейін азайды. Қазіргі уақытта тұқыммен белсенді жұмыс жүргізілуде.

Тұқым стандарты

Конституциясы берік. Қаңқасы өте жұқа. Денесі орташа мөлшерде. Басы кішкентай, созылған, қырынан қарағанда біршама ойыс. Құлақтары жеткілікті үлкен, салбыраған. Арқасы түзу. Саны жақсы орындалған. Аяқтары мықты, биік. Түсі әдетте қара, кейде қызыл, қылшықтары өте сирек, жұқа. Орташа салмағы 170 -200 кг.

Шаруашылық сипаттамасы

Дәмі жоғары еті, «мәрмәр» қасиеті бар. Орташа тәуліктік салмақ қосу төмен, көрсеткіш айтарлықтай өзгереді және әр түрлі бордақылау кезеңдерінде орташа есеппен 180-ден 800 г-ға дейін құрайды. R.Nieto et all. мәліметтері бойынша сою шығымы 80-81%-ға жетуі мүмкін. Көп ұрпақтық 1 торайлау үшін 5-10 бас, аналық қасиеттері жақсы. 12 айға дейін тұқым өкілдерінің тірі салмағы орта есеппен 80-105 кг құрайды.

Бұл тұқым хамон жасау үшін ең жақсы болып саналады өйткені еті үш факторға жауап береді.

Біріншісі - бұл тұқымның еті бұлшықетке енген майдың көп мөлшерімен сипатталады. Бұл оған дәм мен шырындылық береді.

Екіншісі - қара пиреней шошқасының қоректену режимі. Оны қандай да бір жабық үй-жайда ұстауға болмайды, сондықтан ол далада жайылады. Және арнайы жерлерде - бұл емен тоғайлары, онда шошқалар үшін жаңа емен жаңғақтары жеткілікті. Мұндай рацион етке ерекше, гурмандар оңай танитын дәм береді.

Үшіншісі - жасы. Майдың етке сіңуі жүретін сәтті күту керек. Әдетте, бұл 14 айдан кейінгі жаста болады. Бұл - жануарды союдың ең төменгі жасы. Жалпы, екі жасқа дейін қара пиреней шошқасын сою әдетке айналған.

Бұл ретте хамонның жетілуі тағы төрт жылға дейін созылуы мүмкін. Яғни, бүкіл өндіріс процесінің жалпы ұзақтығы - алты жылға дейін.

FIGAN көрмесінде пиреней шошқасынан хамон

Шаруашылықтарда өсірудің практикалық тәжірибесі

Испаниядағы қара пиреней шошқасының ұрғашы саны 4,5 млн құрайды. Бұл ретте «дұрыс» пиреней хамоны елдегі шошқа етінің барлық өндірісінің 5%-ын алады.

Испанияның көптеген аймақтарында емен тоғайы түріндегі жайылымдар кездеседі, олардың арнайы атауы бар - «деэса» (dehesa).

Бұл - тұтас экожүйе, онда қара пиреней шошқасы табиғи буын болып табылады. Бір шошқаны азықтандыру үшін шамамен 2 га қажет. Испаниядағы шаруашылықтардың мөлшері — 200 гектардан 4 мың гектарға дейін. Белгілі бір аумаққа шаққандағы шошқалардың саны жем-шөп базасымен қатаң реттеледі, оның әлеуетін арнайы инспекция анықтайды. Қауымдастық барлығы 1500 селекционерді біріктіреді. Қара пиреней шошқасының генетикасының артықшылықтарының бірі - өте жақсы иммунитет. Бұл өте маңызды, өйткені жануарлар іс жүзінде жабайы жағдайда болады және әр түрлі орман жануарларымен байланысқа түсе алады, бұл аурудың таралу қаупін тудырады.

Пиреней шошқа тұқымы қалай өсірілетінін төмендегі бейнеден көруге болады: