Қарсақ (Tartar fox)

Тарихы

Қарсақ немесе дала түлкісі ит тұқымдасынағы түлкі тобына жатады және Азияның далалы аймақтарында мекендейтін жеке түрді құрайды. Бұл Қырым даласынан Маньчжурияға дейінгі үлкен аймақ. Бұл аңды Қытайдың солтүстік-шығыс аймақтарында, Моңғолияда, Қазақстанда, Батыс Сібірдің оңтүстік аудандарында, Каспий маңы далаларында және Донға іргелес жатқан аумақтарда кездестіруге болады. Сонымен қатар түлкі Ауғанстан мен Иранның солтүстік аймақтарында да кездеседі. Бұл аң өсімдікжабыны сирек және таулы жерлерді жақсы көреді. Ол орманға кірмейді. Тек орманды дала аймақтарында мекен етуі мүмкін. Тауларда да жүрмейді, тек тау бөктерлерімен шектеледі.

Тұқым стандарты

Денесінің ұзындығы 45-65 см-ге жетеді, құйрығының ұзындығы 20-35 см. Ересек жануардың салмағы 3,5 кг-нан 7 кг-ға дейін тартады. Жауырынына дейінгі биіктігі 30 см-ге жетеді. Құлақтары үлкен, үшкір пішінді. Тістері кішкентай, тұмсығы қысқа. Жүннің түсі сарғыш немесе қызғылт сары реңкті сұр. Тамағының, кеудесінің және бауырының жүні ақшыл. Құйрығының ұшы қаралау. Қыста жүні ұзын, тығыз, жібектей болады және сабан-ақшыл сарғыш, сұр реңкке боялады. Жазғы маусымда жүні қысқа және анағұрлым күңгірттеу болады.

Шаруашылық сипаттамасы

Дала түлкісінің иіс сезімі, көру, есту қабілеттері жақсы дамыған. Ол ағаштарға өрмелеп, 60 км/сағ жылдамдықпен жүгіре алады. Аң аулау кезінде немесе басқа түлкілермен қақтығыс жағдайында ол үреді. Еркек жануарлар ұрғашылар үшін күреседі. Жұптасу кезеңі қаңтар-наурыз айларына сәйкес келеді. Жүктілік кезеңі 2 айға созылады. Ұрпақтарын інінде дүниеге әкеледі. Жаңа туған күшіктері бір ұяда әдетте 2-ден 6-ға дейін болады. Олар соқыр болып туады және денесін үлпілдек ашық қоңыр жүн жауып тұрады. Түлкі күшіктерінің көздері туғаннан кейін 2 аптадан соң ашылады. Сүтпен тамақтану кезеңі 2 айға созылады, бірақ 5-ші аптада кішкентай күшіктер ет жей бастайды. Ұясынан 2-ші айда шығады. Жыныстық жетілуі 9 айлық жасында болады. Қарсақтар өмірінің 2-ші жылында көбейе бастайды. Бұл түлкі жабайы табиғатта 9 жылға дейін өмір сүреді.

Ұқсас тұқымдар

Ұзын құлақты түлкі (Otocyon megalotis), Парагвайлық (Paraguay fox), Американдық қарсақ (Vulpes velox), Бенга́л түлкісі (Үнді түлкісі) (Vulpes bengalensis).