Сараджин қой тұқымы (Sarajin)

Тарихы

Сараджин тұқымының отаны Түрікменстан болып табылады, қойлар жүнінде мамық көп жергілікті қойларды іріктеу арқылы, содан кейін күрт континенталды климат жағдайында «өз ішінде» өсіру арқылы алынды. Бұл тұқымның атауы Түрікменстанның оңтүстік-шығыс аймақтарында Мара қаласының маңында орналасқан Сары-Джа ауылынан шыққан. Тұқым Түрікменстанның оңтүстігінде, Қазақстан мен Өзбекстанда кең таралған.

Тұқым стандарты

Сараджин тұқымының түсі ақ, басы мен аяғы қызғылт, кейбір қойлар қара түсті. Қозылардың түсі әр түрлі реңктермен қоңыр. 2-3 айға дейін олардың жүні сұр түске айналады, ал бір жасқа дейін аяғы мен басынан басқа бөліктері ақ болады. Жануарлардың дене бітімі ықшам, ірі, күшті конституциясымен, денесі тегіс, қысқа, басы кішкентай, қырынан қарағанда түзу. Қойлар тұқыл, қошқарлардың кішкентай, тік иілген мүйіздері болады. Мойны тегіс, жұқа. Құлақтары жартылай салбыраған, үлкен, кеуде қуысы терең, арқасы ұзын және кең, шоқтығы өткір, қаңқасы берік, жақсы дамыған. Аяқтары мықты, дұрыс орналастырылған, орташа ұзындықта, құйрығы төмен түскен, орташа өлшемді, салмағы 7-8 кг. Бұлшықеті нашар дамыған. Жүні қылшықты, жылтыр, құрамында мамық көп және өлі шаш жоқтың қасы. Жүн - өрілген құрылымда, өрімнің ұзындығы 13-18 см, мамықтың — 6-9 см.

Шаруашылық сипаттамасы

Ересек қойдың салмағы 50-60 кг, ең үздігі 75 кг-ға дейін, қошқарлар - 80-90 кг, ең үздігі 100 кг-ға дейін және одан да көп. Құнарлылық қалыпты - 100 саулықтан 100-120 қозы. Жаңа төлдеген қозылардың салмағы 4,5-5,5 кг. Жануарлар ерте жетіледі. Қозылар күніне 200 г-ға дейін өсім береді. 5 айда қойдың салмағы 25-30 кг, қошқардың салмағы 30-35 кг, бір жаста қойдың салмағы 40-45 кг, қошқардың салмағы 50-55 кг. Сою шығымы 50-60%. Қойдың ет және жүн өнімділігі жоғары. Саулықтардан жыл сайынғы жүн қырқу 2,5-3 кг-нан 4 кг-ға дейін, қошқарлардан 3,5-4 кг-нан 5 кг-ға дейін. Қойлар жылына екі рет қырқылады — күзде және көктемде, таза жүннің шығымы 60-70%, жүн майы 4-5%. Сараджин тұқымының қойларынан ет, құйрық май, сондай-ақ кілем жасау үшін қолданылатын жартылай өрескел ақ жүн алынады. Тұқымның артықшылықтары: төзімді, жайылымдарда жыл бойы ұстауға жақсы бейімделген, қыста шектеулі мөлшерде азықтандырумен. Тұқымның кемшіліктері: кейбір қойлардың сыртқы кемшіліктері болуы мүмкін: салбыраған құйымшақ, өткір және тар шоқтық, тар кеуде, мойынның денеге күрт ауысуы, артқы аяқтардың «икс тәрізді» орналасуы.

Ұқсас тұқымдар

Дорпер қой тұқымы (Dorper), Санта-Инес қой тұқымы (Santa Ines).