Күміс Түлкі (Silver Fox)

Тарихы

Огайо зауытшысы Уолтер Гарланд бұл желіні 1920 жылы алды. Селекция үшін ерекше түсті - қара, түгінде шашыраңқы ақшыл шаштары бар Строкач (Алып Чекерд) ұрғашылары таңдалды. Сонымен қатар, тұқымның авторында салмағы шамамен 2,7 кг, теңіз шошқасының жүніне ұқсас қатты жүні және қысқа аяқтары, шағын денесі бар Күміс қояндардың аз саны болды. Автор Строкачтардың шомбал дене бітімін тартымды күміс түстес жүнмен байланыстырғысы келді. Ірі ұрғашы мен кішкентай еркекті будандастыру айтарлықтай түсінікті қиындықтармен қатар жүрді, бірақ соңында сәтті болды. Алғашқы ұяластардан ең үлкен еркегі анасымен, ал ең үлкен ұрғашысы әкесімен жұптастырылды. Гарландтың 14 жылдан астам уақыты үнемі будандастыру мен іріктеуге кетті, ол мұны қоян отбасылары өмір сүрген 40 торда жүргізді. Американдық Күміс түсті Ауыр салмақты атауын, сондай-ақ стандартты жаңа тұқым 1925 жылы сол кездегі жалғыз қара вариацияда алды. 1929 жылы ол Американдық Күміс Түлкі деп аталды, кейінірек "американдық" тіркемесі алынып тасталды. Айта кету керек, Еуропа мен Австралияның стандарттары бойынша Күміс Түлкі – Америкада Күміс Сусар деп аталатын тұқым. Осыған байланысты желілер жиі шатастырылады, ал көбісі басқа Күміс Түлкінің бар екенін білмейді. Бұл жағдайда біз бәрін бір Күміс Сусарға дейін түйістіргеннен гөрі, осы екі желіні де сипаттаған дұрыс деп санаймыз.

Тұқым стандарты

Ірі қояндар, ересек дарақтарының салмағы 4-5, 5 кг. Тұрқының ұзындығы орташа, стандартты коммерциялық дене типі, иықтары кең және арқа жағы жақсы дамыған. Тұқымның айрықша қасиеті – талшықтары теріге перпендикуляр орналасқан, ұзын, біркелкі күміс түсті жүн. Егер қолмен құйрығынан басына қарай жүріп өтсеңіз, жүні сол тік күйінде қалады. Күміс түс жүніне әдемілік беріп тұратын ақ немесе ақ ұшты қылшықты түктердің болуына байланысты пайда болады. Бұл қара фонда кереғар, жолақты әсер береді. Көжектер бір түсті болып туылады, ақ түктер төрт апталық жаста пайда болады және олардың саны біртіндеп артады. Жалпы қара түс - терең, бүкіл денесін және жүнінің бүкіл ұзындығын түгіне дейін біркелкі бояған. Түпнұсқа қара түстен басқа, көгілдір және шоколад түстес вариациялары да бар. Көгілдір түс - қанықтылығы орташа, түгі қара сұр. Шоколад түсті нұсқа - қанық қара қоңыр тон және ашық сұр, сәл қызғылт, "көгершін" түстес түк.

Шаруашылық сипаттамасы

Күміс Түлкі - ARBA қоян өсіру қауымдастығы мойындаған екінші американдық тұқым. Біріншісі Американдық көгілдір қоян болды. Ең өкініштісі, бүгінде бұл екі желіге де толық жойылу қаупі төніп тұр. Осыған қарамастан, Күміс Түлкінің керемет ет сипаттамалары мен жүнінің керемет сапасына қызығатын тұрақты қолдаушылары бар. Бір төлдеуде 5-6 көжек туылады.