Шагия (Shagya arabian)

Тарихы

Шагия-араб (Shagya Arabian) - 19-ғасырда Австрия-Венгрияда өсірілген және негізін қалаушы айғырдың атымен аталған араб жылқыларының тұқымы. Шагия алты жасында Бабольндегі жылқы зауытына әкелінген сұр араб айғыры (1830 ж.т.) болды. Бұл - ер-тоқыммен де, жеңіл әбзелде де қолдануға болатын әмбебап жылқы. Ол «шығыс» түрі бар әр түрлі тұқымды элиталық жергілікті биелермен (венгр, испан және араб) будандастыру үшін пайдаланылды. Шагия-араб тұқымының ата-бабаларын Венгриядан Арабия шөлдеріне қиын және қауіпті экспедицияға барған сарапшылар сатып алды. Ең тамаша жылқылар үшін өте үлкен ақша төленді. Ықпалды айғырлар Газаль (Gazal), Кемир (Kemir), Кохейлан (Koheilan), Юссуф (Jussuf), О'Баджан (O'Bajan), Кухайлан Заид (Kuhaylan Zaid), Мерсух (Mersuch) болды - олардың әрқайсысы өз желісін құрды. Желі шеңберіндегі будандастыру қазіргі шагия-арабқа тән түрдің пайда болуына әкелді. Жылқы зауытында жазбалар қатаң жүргізілді. Бұл көлемді еңбектерде барлық айғырлар мен пайдаланылатын биелердің тұқымдары, түсі, өлшемдері берілген. Шагия атауымен тұқым 1892 жылы ғана атала бастады, оған дейін ол жай араб деп аталды. Шагия-арабтың отаны Бабольндегі жылқы зауытын 1789 жылы император Йозеф II құрды. Ол Будапештте ветеринарлық колледж құрды, 1785 жылы - Мезохедьеште, кейінірек Бабольнде әйгілі жылқы фабрикасы, осылайша XIX ғасырға айналған венгр жылқыларының алтын ғасырының негізін қалады.

Тұқым стандарты

Дене құрылымы: қырынан қарағанда шортан балыққа ұқсас асыл бас; үлкен мәнерлі көздер; талғампаз иілген мойын; қиғаш иық; қысқа арқа; күшті жамбас; жоғары қойлыған құйрық; күшті аяқтар; мінсіз құрылым мен өлшемдегі тұяқтар. Шоқтығының биіктігі 142-ден 155 см-ге дейін. Түсі кез келген, негізінен сұр.

Шаруашылық сипаттамасы

Шагия-араб араб жылқысының артықшылықтарын (әсем түрі, үлкен төзімділік, адамдарға деген туа біткен достық пейіл) заманауи атқа қойылатын талаптармен, соның ішінде керемет қозғалыс пен үлкен ептілік біріктіреді. Тұқым - 150 жылдан астам жасанды сұрыптаудың нәтижесі. Шагия-арабтар ұзын бойлы, асыл тұқымды арабтарға қарағанда мініс ат қасиеттеріне ие. Бүгінде ол бос уақыт өткізуге арналған жылқы ретінде өсіріледі және оны әр түрлі елдерге экспорттайды. Ол Чехияда, Австрияда, Румынияда, бұрынғы Югославияда, Польшада, Германияда және Венгрияда кездеседі. Баболнада өсірілген Хунарес (1998 ж.т.) атты шагия-араб жылқысы 2006 жылы FEI әлем чемпионы болды.

Ұқсас тұқымдар

Теннесси серуендеу (Tennessee walking horse), Роки Маунтин (Rocky Mountain Horse), Шығыс болгар (East – bulgarian), Француздық сель (Selle Français).