Балық
Жануардың түріКөктыран
Тұқымның атауы
ХХ ғасырдың басында Көктыран маңызды балық болып саналды және жылына миллиондаған үлгілермен ауланды. Ол негізінен тамаққа қолданылды. Қазіргі уақытта оның коммерциялық маңызы төмендеді – дегенмен, оның саны да төмендеді. Тіпті негізгі мекендеу орындарында да көктырандар аса көп емес. Ол Ресейдің, Батыс және Солтүстік Еуропаның суларында, әсіресе Швецияда, Фин және Рига шығанақтарында мекендейді.
Көктыран - басқа туыстас түрлерге қарағанда ұзартылған денесі бар балық (табан балық, ақкөз және т.б.), ал ол бүйірлерінен едәуір қатты жалпақталған. Балықтың биіктігі оның ұзындығының үштен бірін құрайды. Көктыранның келбеті өте есте қаларлық және тек өзіне тән ерекшеліктері бар: арқа жүзбеқанаты қысқа, бірақ өте биік; оған қарама-қарсы, анальды жүзбеқанаты ұзын, ол 34-44 тармақталған сәулелерден тұрады; ауызы тұмсықтың ең соңында орналасқан және сәл жоғары қарайды. Арқасында көкшіл жасыл реңкпен қара көк түске боялған, сондықтан ол өз атын осыдан алды. Дененің қалған бөлігі күміс-ақ түсті, кейбір сарғыш немесе қызғылт реңктері бар. Сары көкірек жүзбеқанаттарын қоспағанда, бозғылт сұр түсті жүзбеқанаттары бар. Көктыранның әдеттегі мөлшері 30 сантиметр немесе одан аз; оның салмағы 400 граммға дейін. Алайда, ұзындығы 1 м-ден асатын өте үлкен даралар бар, ал салмағы бойынша -1 кг.
Көктырандар бентоспен – түпкі организмдермен қоректенеді: жәндіктердің балаңқұрттары мен дернәсілдері, ұсақ балықтар және т. б. Құнарлылық: салмағы 300 грамм аналықтар 24 мың уылдырық шашады, ал 600 граммдықтары екі есе көп. Киев су қоймасында уылдырықтардың рекордтық саны – 100 мыңнан астам уылдырық байқалды, бұл уылдырықтардың санын 8 жастағы аналықтар берді. Көбею маусымы судың өте төмен температурасында басталады - шамамен 8 градус. Әр түрлі су қоймаларында жыныстық жетілу 2 жылдан 5 жылға дейін және дененің әртүрлі мөлшерінде болады. Көктыран 10-15 жыл өмір сүреді.
Қазақстанда Орал- Каспий бассейнінің суларында мекендейді.
