Қарыш (Sterlet)

Тарихы

Қарыш көбінесе тұщы су қоймаларында өмір сүреді, бірақ кейде тұзды суларда, ірі өзеннің теңізге құятын жерінде кездеседі. Популяцияның негізгі бөлігі Қара, Каспий және Азов теңіздерінің бассейндерінің өзендеріне тиесілі. Бүгінде қарыштың ең көп мөлшері Еділде сақталған. Сібірде ол Обь өзеніне Енисейге дейін кездеседі, Днепрде, Дунайда және Донда аз, ал Кама, Орал, Сура және Кубанда жойылу алдында тұр. Жақында қарыш Ладога мен Онега көлдерінің бассейндеріне еніп, онда тұрақты популяциялар пайда болды. Өткен ғасырда бұл түрді Еуропаның өзендеріне қоныстандыруға көптеген әрекеттер жасалды, бірақ олар сәтсіз болды. Қазақстанда балықтың бұл түрі Жайық-Каспий бассейнінде мекендейді.

Тұқым стандарты

Қарыш - бекіре тұқымдас балықтардың ең кішкентай өкілі. Тіпті өте үлкен дарақтардың ұзындығы 1 м-ден сәл асады және массасы 16 кг. Орташа алғанда, балықтың ұзындығы шамамен 60 см, ал салмағы 2 кг құрайды. Дене пішіні ұршық тәрізді, басы конус тәрізді, ұзартылған "мұрны" бар, оның төменгі жағында кішкентай ауыз бар. Мұрттары өте ұзын. Бекіре тұқымдас балықтардың басқа өкілдері сияқты, қарыштың денесінде сүйек қылшықтарының бірнеше қатары бар: арқасының жоғарғы жағында өткір тікенектері бар, бүйірлері (олардың 70-ке жуығы) бір-бірімен тығыз жанасады. Дененің түсі сұр-сарғыш, іші арқаға қарағанда ақшыл.

Шаруашылық сипаттамасы

Қарыш - бір ғасырдан астам уақыт бойы жаппай өндіріліп келе жатқан балықтың құнды кәсіпшіл түрі, өзен түбінде өмір сүруді жөн көреді. Негізінен оның ас мөлшерін омыртқасыздар құрайды, бірақ мүмкін болса, ол басқа балықтардың уылдырығын да жейді. Аналық шамамен 140 мың жабысқақ уылдырықшаны шашады. Төрт күннен кейін алғашқы кішкентай балықтар пайда болады. Қарыштың энергетикалық құндылығы - 88 кКал. Қарыштың етінде мырыш, хром, фтор, молибден, никель, хлор, сондай-ақ РР дәрумені бар. Қарыштың уылдырығы мен етінде Омега-3 май қышқылдары бар. 30 жылға дейін өмір сүре алады.

Ұқсас тұқымдар

Сібір бекіресі, Орыс бекіресі, Белуга, Калуга.