Қазақстанда су үнемдеу технологияларын енгізу, су қоймаларын салу, сондай-ақ су ресурстарын басқару тәсілдерін өзгерту қажет. Бұл жұмысты жүргізу үшін жаңа министрлік құрылады.
"2040 жылға қарай халық пен экономиканың өсу үрдісін ескере отырып, Қазақстандағы су тапшылығы 12-15 млрд текше метрге жетуі мүмкін", - деді ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауын жариялай отырып.
Ол фермерлер мен өнеркәсіпшілерге сапалы талдау мен су болжамы қажет екенін атап өтті. Сонымен бірге ішкі су ресурстарына ұқыпты қарау маңызды. Алайда, суды үнемдейтін технологияларды енгізу процесі өте баяу жүруде. Жекелеген өңірлердегі ауыл шаруашылығындағы шығындар 40% - ға жетеді, су шаруашылығы объектілерінің нақты тозуы 60% - дан асады.
"Олқылықтың орнын толтыру үшін өте батыл және шұғыл шаралар қажет. Ең алдымен, суды үнемдейтін озық технологияны енгізу ісін тездетіп, оны қолдану аумағын жыл сайын 150 мың гектарға дейін кеңейту керек. Көктемгі қарғын суды жинау және оны егістікке жеткенше құмға сіңіріп жоғалтып алмау мәселесі шешімін табуға тиіс. Өйткені оның бәрі – ішкі су қорымыз. Ол үшін 20 жаңа бөген салу, кемінде 15 су қоймасына күрделі жөндеу жүргізу және 3500 шақырымдық каналды жаңғыртып, цифрлық тәсілмен бақылауға алу керек. Негізгі міндет – 2027 жылға қарай қосымша екі текше шақырым суға қол жеткізу", - деді президент.
Сонымен бірге, оның айтуынша, дәл қазіргі жағдайда жаңа тариф саясатынан да аттап өте алмаймыз. Суды нормативтен артық жұмсағандар оның ақысын жоғары тарифпен төлеуі керек. Бір сөзбен айтқанда, суды барынша үнемдеу қажет. Оған қоса судың «көлеңкелі» нарығы түбірімен жойылуға тиіс. Сол себепті бұл салада заңсыздыққа жол берілмейді. Талапқа бағынбайтындар қатаң жазаға тартылады.
"Еліміз үшін судың маңызы мұнай, газ немесе металдан кем емес. Су шаруашылығы жүйесін тиімді дамыту мәселесімен дербес мекеме айналысуы қажет деп санаймын. Сондықтан Су ресурстары және ирригация министрлігі құрылады. Министрліктің аясында Ұлттық гидрогеология қызметі қайта жұмыс істейтін болады. Сондай-ақ еліміздің су шаруашылығын басқару жүйесіне түгел реформа жасалады. «Қазсушар», «Нұра топтық су құбыры» және басқа да негізгі компанияларда өзгеріс болады. Жалпы, осы саланың материалдық жағдайын жақсартып, кадр мәселесін шешу керек", - деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Ол сондай-ақ су тапшылығының артуы Орталық Азия елдері үшін ортақ мәселе болып табылатынын атап өтті. Су ресурстарын ұтымды пайдалану энергетика және көлік салаларымен қатар аймақтағы ынтымақтастықтың тағы бір жаңа бағытына айнала алады. Осыған байланысты президент үкіметке бұл мәселені көрші мемлекеттермен жан-жақты пысықтауды тапсырды.
