Экспорттық баж енгізілгеннен кейін Қазақстанда ірі қара мен ұсақ мал терісі іс жүзінде сұранысқа ие болмай қалды. Сату жүйесі бұзылып, кәсіпорындардағы терілер жай жойылуда. Бұл туралы Ақмола облысы Кәсіпкерлер палатасының АӨК және тамақ өнеркәсібі салалық кеңесінің отырысына қатысушылар айтты, деп хабарлады "Атамекен" ҰКП-да.
"Ел ішіндегі терілерді сатып алу бағасы түсіп кетті. Нәтижесінде миллиондаған терілер жай ғана жойылды. Жыл сайын республикада терінің үлкен көлемі алынады. Шамамен 3,4 млн дана ірі қара мал, 7,9 млн – ұсақ мал сою береді. Бұл жерде бүкіл әлемде бағаланатын, жеңіл өнеркәсіпте және басқа салаларда кеңінен қолданылатын құнды шикізат туралы айтылып отыр. Алайда Қазақстанда ІҚМ шикізатының тек 15% - ы ғана өңделеді. Ұсақ мал терісіне қатысты жағдай одан да нашар, олар іс жүзінде сұранысқа ие емес", - деді АӨК және тамақ өнеркәсібі кеңесінің төрағасы Қуаныш Рақышев.
"МВ4" ЖШС директоры Азамат Шалмағамбетовтың айтуынша, ағымдағы жылы кәсіпорын шикізатты бір рет қана сата алды, Тараз былғары зауытына шамамен 8 тонна өнім берді.
"Ұсынылатын баға - малдың дымқыл тұздалған терісі үшін 130 теңге — төмен және өзекті емес. Бұл қайта өңдеушілерді демотивациялайды. Бізде қойма толы, оны қайда қою керектігін білмейміз, әсіресе жазда тері бұзылады. Сонымен қатар, біз сақтау шығындарына байланысты шығынға ұшыраймыз. Мен теріні тауарлық және тауарлық емес деп бөліп, ет комбинаттарына тері экспортына рұқсат беру қажет деп санаймын. Барлық шикізат елден тыс жерлерге шығарылсын және өңделсін", - деді Азамат Шалмағамбетов.
Кәсіпкер саланы дамыту үшін Салық кодексіне түзетулер енгізу қажет деп санайды, өйткені өнімді экспорттау кезінде ҚҚС мәселесі туындайды.
"Сату кеңселері жұмыс істей алмайды, өйткені олардың кіріс ҚҚС-мен проблемалары бар - бұл барлық жерде кездесетін мәселе. Егер сату кеңселерінің жұмыс істеуі, ауылшаруашылық тауар өндірушілерінен шикізат жинау мүмкіндігі болса, онда олар экономикалық ынталандыруға ие болар еді. Осылайша, сіз бір оқпен екі қоян ала аласыз: бірінші кезекте делдалдар көлеңкеден шығады, қосымша құн пайда болады, салық базасы артады, содан кейін сатушылар толық күшіне енеді. Тағы бір архаизм кедергі келтіреді - шикізатты қабылдау 282 АЕК-тен аспайды. Егер бұл шектеулер алынып тасталса, нарық іске қосылады", - дейді кәсіпкер.
Ақмола облысы Ауыл шаруашылығы және жер қатынастары басқармасы басшысының орынбасары Хасым Иткусовтың айтуынша, бүгінгі таңда Үкімет те мәселені шешуде.
"Біз өткізу нарықтарынан айырылдық, бұған экспортқа тыйым салу жөніндегі ойластырылмаған шешімдер кінәлі. Қазір экспорттық позицияларды қалпына келтіру бойынша шаралар қабылдануда. Бұрын үлкен экспорттаушы Қытай болған, ал қазір Ресей. Ынталандыру үшін жаңа және ескі тері өңдеу кәсіпорындарын құру жобасының паспорты қосылған инвестициялық субсидиялау бағдарламасы бар. Мемлекет шамамен 25% өтеуге дайын. Өткізудің болмауына байланысты іс жүзінде жоғалған біздің дайындау желісіне келетін болсақ, өткізу мен өткізуді қатар жолға қоя отырып, біз "Ауыл аманаты" бағдарламасы арқылы сатып алу пункттерін ынталандырып, несиелей аламыз", - деп түсіндірді Хасым Иткусов.
