Мәжіліс депутаты Айдарбек Ходжаназаров ауыл шаруашылығы өндірушілеріне енгізілетін экспортқа қойылған шектеулерден келтірілген залал үш жыл ішінде 1 трлн теңгеден асты деп мәлімдеді. Бұл туралы ElDala.kz хабарлайды.
Депутат ҚР премьер-министрінің атына берген сауалында елімізде үш жыл ішінде ауыл шаруашылығы өнімдерін әкетуге сегіз тыйым, бес квота және екі экспорттық баж салынғанын атап өтті.
"Теріні, пиязды, картопты, бидайды экспорттауға тыйым салуды және күнбағыс тұқымын экспорттауға квота енгізуді атап өтуге болады. Бір мысал келтірейін: 2022 жылдың шілдесінде Өзбекстаннан келген кәсіпкер қазақстандық бидайды тоннасына 520 доллар бағасымен жеткізуге келісімшарт жасасқан. Сол жылдың тамыз айында бидай квотасы енгізіліп, 520 долларға сатып алуға келіскен кәсіпкер қыркүйек айында бұл бидайды 350 долларға сатып алды. Бауырлас елдің кәсіпкері біздің үкіметке жалынды сәлем және ерекше алғыс айтады. Тек біздің кәсіпкерлер зардап шекті. Сонда біздің үкімет кімнің мүдделерін қорғайды?"- деді Айдарбек Ходжаназаров.
Ол үкімет шектеулерді енгізу арқылы екі мәселені шешуге тырысып жатқанын атап өтті: қайта өңдеу көлемін ұлғайту және азық-түлік себетінің қымбаттауын төмендету. Бірақ бизнеске зиян келтіруден басқа, бұл шектеулер ешқандай нәтиже бермейді.
"Экспортқа шектеулер күшіне енген соңғы үш жылда азық-түлік инфляциясының өсуі 50% - дан асты. Отандық өндірушілер шеккен 1 трлн теңге шығынды азық-түлік бағасын көтеріп, қайтаруға тура келеді. Мысалы, күнбағыс тұқымын экспорттауға шектеулер қабылданған сәттен бастап майдың бағасы үш жыл ішінде литріне 400-ден 800 теңгеге дейін, яғни екі есеге өсті. Экспортқа тыйым салу, сайып келгенде, ішкі өндірістің дамуына кері әсерін тигізеді", - деп атап өтті депутат.
Ол сондай-ақ осы факторлардың әсерінен отандық өнім импорттық өнімдермен бәсекелестікке төтеп бере алмайтынын атап өтті. Нәтижесінде қазақстандық дүкендердің сөрелері Ресей мен Беларуссиядан сүт, жұмыртқа, тауық сияқты өнімдермен толтырылған.
Осыған байланысты Айдарбек Ходжаназаров бірқатар ұсыныстар айтты. Біріншіден, депутаттар экспортқа шектеулер енгізу рәсімін күрделендіруді және реттеуді сұрайды.
Екіншіден, тыйым салулар мен шектеулер енгізу кезінде кәсіпкерлер үшін жоғалған пайданы өтеу не өнімді нарықтық бағамен сатып алу тетігін қарастырылсын.
Үшіншіден, депутаттар ведомствоаралық комиссияға салалық қауымдастықтар мен одақтардың өкілдерін енгізуді сұрайды.
