Бұл шолуда Сіз ерте дәнді дақылдардан бастап жүгері мен күнбағысқа дейін маусымда 1000 гектардан астам жинауға мүмкіндік беретін ACROS 585 әмбебап комбайны туралы білесіз. Астанада органикалық өнімдер көрмесі және «Jańa Dala / Green Day '2023» Дала күні қашан өтеді? Сондай-ақ, фермерлерде тыңайтқыштардың жағдайы қалай және егіс жұмыстарын жүргізуге қанша тыңайтқыш бөлінеді? Дәнді дақылдар үшін өсу реттегіштері несімен пайдалы? Қостанайлық фермерлерде дала жұмыстарында кедергі бар ма? Asia Grain Conference - астық және май нарықтарының басты оқиғасы қашан өтеді?
Бұл туралы АгроИнсайд № 8 жаңа шығарылымынан оқыңыз.
Депутат Қазақстан аграршыларын барлық салықтардан босатуды ұсынды. Мәжіліс депутаты Қарақат Әбден еліміздің ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін салықтар мен төлемдердің барлық түрлерінен, оның ішінде ауыл шаруашылығы өнімін өндіру, қайта өңдеу, өткізу, экспорттау, импорттау және оны қайта өңдеу өнімдері бойынша айналымнан алынатын қосылған құн салығынан босатуды ұсынды. Ол өз бастамасын Премьер-министр Әлихан Смайыловқа жолданған депутаттық сауалда жариялады. Еліміздің барлық ауыл шаруашылығы субъектілерінен, ірі агрохолдингтерді қоса алғанда, жалпы сомасы жылына 50 миллиард теңгеден аспайтын салық алынады, бұл барлық салық түсімдерінің 0,5%-нан кем. Қарақат әбден АӨК елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған деп есептейді, бұл - мемлекеттің негізгі міндеттерінің бірі.
Неміс жоғары оқу орны қазақстандық фермерлер мен болашақ мамандарды оқытуды ұсынады. Университет Баварияда (ГФР) орналасқан, оған ауыл шаруашылығы саласында маманданған жеті факультет кіреді. Университеттің Триздорф филиалының негізгі бағыты - мал шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы. Бұл бөлімше кампусының аумағында сүт және ірімшік, ІҚМ еті, шошқа, құс және ара шаруашылығы өнімдерін, сондай-ақ балық шаруашылығы өнімдерін өндіретін дербес фермалар болып табылатын 6 оқу фермасы орналасқан. Студенттер университетте екі жыл оқиды, бітіргеннен кейін қос диплом алады — қазақстандық оқу орнының дипломы және Германия университетінің дипломы. Біліктілікті арттыру курстары орыс тілінде немесе тыңдаушы таңдаған тілде оқытылады. Студенттерге барлық білім беру бағдарламалары ағылшын/неміс тілдерінде беріледі. Фермерлерге арналған курстардың құны күніне 100 еуро, сонымен қатар жол жүру және тұру ақысы бөлек төленеді. Вайенштефан-Триздорф университеті өкілінің байланыс деректері: +49 9826 654 236, e-mail: aram.aristakesyan@hswt.de. https://ima.hswt.de/en/zw-international.
Неліктен фермерлер ACROS 585 комбайнын таңдайды? Бұл әмбебап комбайн ерте дәнді дақылдардан бастап рапсқа, жармаға, дәнді жүгеріге және күнбағысқа дейін кез келген дәнді масақ пен бұршақ дақылдарында жұмыс істеуге арналған. ACROS 585 әмбебап және маусымда ерте дәнді дақылдардан бастап жүгері мен күнбағысқа дейін 1000 гектардан астам ауданды жинауға мүмкіндік береді. Кең алымды қарулармен жұмыс істеу мүмкіндігін жаңа битсіз көлбеу камера қамтамасыз етеді, оның жүк көтергіштігі 3000 кг-ға дейін ұлғайған. Комбайн диаметрі 800 миллиметр болатын бірегей ұнтағыш барабанмен жабдықталған. Ол ылғалды, бітелген немесе тіпті бұралған нан массасының үлкен ағынын оңай еңсереді. Барабанасты бұрышы 130 градусқа дейін ұлғайтылды, дән айыру ауданы 1,38 шаршы метрді құрайды. Комбайнның астық бункері 9000 литрді құрайды. Ол кабинадан басқарылатын шатырмен жабдықталған, қажет болған жағдайда астықты жауын-шашыннан қорғайды немесе тұқымның желдетілуінің алдын алады.
Астанада органикалық өнімдер көрмесі өтеді. Eco Expo Astana органикалық өнімдерінің халықаралық көрмесі 2023 жылғы 20-22 сәуірде EXPO ХКО-да өтеді. Ұйымдастырушы - «Астана-Экспо КС» көрме компаниясы. Көрме Қазақстан, Ресей және Латвиядан 27 отандық және шетелдік өндірушілер мен жеткізушілерді біріктіреді, олар, өз кезегінде, өнімдер мен қызметтердің жаңалықтарын ұсынады. Көрме тақырыптық бөлімдерді қамтиды: азық-түлік өнімдері және биологиялық белсенді қоспалар, тұрмыстық химия, косметика, үйге арналған эко шешімдер, органикалық ауыл шаруашылығын сертификаттау және т.б. Көрмеге келушілер жетекші өндірушілер мен жеткізушілердің эко-өнімдерінің жаңалықтарымен таныса; жаңа іскер серіктестер таба; кәсіби құзыреттіліктерін арттырып, тәжірибе алмаса алады. Жасыл бизнесті және жалпы саланы дамытудың өзекті мәселелерінің кең ауқымы бойынша 25-тен астам спикердің сөз сөйлеуі жоспарлануда. Оның ішінде «Қазақстанда экологиялық, органикалық және табиғи өнімдерді дамыту перспективалары» атты конференция өтеді.
«Jańa Dala /Green Day '2023» Дала күні №4 практикалық семинар Сиырлардағы кетоз бен ацидоздың себептері, диагностикасы, алдын алу және емдеу. 2023 жылғы 27-28 сәуірде «Jańa Dala / Green Day '2023» Дала күнін ілгерілету шеңберінде «Expo Time» командасы «Атамекен» ҚР ҰКП, Ірі қара малдың сүтті және аралас тұқымдарының республикалық палатасымен және «Қазақстан ветеринариялық палатасы» РҚБ-мен бірге практикалық семинарлар сериясын жалғастырады. «Сиырлардағы кетоз бен ацидоздың себептері, диагностикасы, алдын алу және емдеу» тақырыбындағы семинар конференц-залда, оқу сыныптарында және «Еңбек» ЖШС фермасында өтеді. Қатысушылар кетоздың, ацидоздың алдын алу, емдеу әдістерімен танысады. Әр түрлі премикстер, жем-шөп қоспалары, оларды суалу және сүтею кезеңінде қашарлар мен сиырлардың әр түрлі топтарына қолдану технологиялары ұсынылады. Семинардың теориялық және практикалық бөлімінде «ВетЗащитаАзия», Feedconsult академиясы, «Мустанг Азия», «АПИЦЕННА», «Cooperative resource International‐Kazakhstan» компанияларының өкілдері семинарға қатысып, «Еңбек» ЖШС мамандары күнделікті жұмыста қолданылатын технологияларды презентацияларда және өндіріс жағдайларында көрсетеді.
Asia Grain Conference - астық және май нарықтарының басты оқиғасы. АӨК-ақпарат Азия EXPO Time және Inter standart Consult-пен бірлесіп 10-шы мерейтойлық халықаралық конференцияға шақырады. Өтетін күндері: 25-26 сәуір. Өтетін орны: Inter Сontinental Almaty қонақ үйі, Алматы қаласы. Қатысуды Өзбекстан, Қытай, Түркия, Пәкістан, БАӘ, Малайзия, Еуропалық Одақ елдері, Қара теңіз аймағы және т.б. елдерден қонақтар растады. Asia Grain Conference бағдарламасында: экономика және азық-түлік қауіпсіздігі; дәнді және дәнді-бұршақты дақылдар нарығы - әлемдік және өңірлік үрдістер; майлы нарық: 2022/23 МЖ үрдістер; астық логистикасы: жаңа мүмкіндіктер мен ескі проблемалар; ОА елдеріндегі астық өңдеу саласының үрдістері мен перспективалары. Конференцияның толық бағдарламасымен және Asia Grain Conference спикерлерімен сілтеме бойынша танысуға болады: https://www.apk-inform.com/ru/conferences/asia-grain-conference-2023-almaty/agenda. Байланыс деректері: Әділхан Сағымбаев, +7 701 588 5497, adilet@list.ru.
Егіс жұмыстарын жүргізуге аграршыларға 257 мың тонна тыңайтқыш беріледі. «Кең дала» бағдарламасы бойынша 140 млрд теңге қарастырылған, оған кемінде 3200 фермерді қамту, шамамен 2 млн га алқапта егіс пен егін жинауды қамтамасыз ету жоспарланған. Көктемгі егіс жұмыстарын жүргізуге аграршыларға 257 мың тонна тыңайтқыш, оның ішінде 144 мың тонна отандық тыңайтқыш өндіру кәсіпорындарының өнімі жөнелтілді. Фермерлердің минералды тыңайтқыштармен қамтамасыз етілуі туралы ауыл шаруашылығы вице-министрі Әбілқайыр Тамабек баяндады. Оның айтуынша, қазір қоймаларда 88 мың тонна қор бар. Жалпы, ағымдағы егіс алқабында шамамен 704 мың тонна тыңайтқыш, оның ішінде қазақстандық өндірістен 63% пайдалану жоспарлануда. Тыңайтқыштарды субсидиялау бағдарламасына жергілікті бюджеттерде 31,3 млрд теңге қарастырылған. Дақылдарды зиянды ағзалар мен арамшөптерден қорғау үшін субсидиялау шеңберінде 32,6 млрд теңге бөлінді, деп толықтырды вице-министр.
Астанада АӨК жобаларының инвестициялық ұсыныстарын дайындау бойынша тренингтер өтеді. БҰҰ Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (ФАО) Қазақстанда ауыл шаруашылығы саласындағы мамандардың қаржылық және инвестициялық білім деңгейін арттыруға және осы саладағы жобаларды қаржыландыру үшін олардың кредиттерге қолжетімділігін жеңілдетуге бағытталған бірқатар тренингтер ұйымдастырады. ФАО мамандардың екі тобына, соның ішінде кредиттік ұйымдардың, ШОБ, академиялық топтардың және инвестициялық жобаларды қалыптастырумен және консалтингпен айналысатын басқа құрылымдардың өкілдеріне - барлығы 40-қа жуық адамға арналған екі семинар ұйымдастырады. Қатысушылар шағын агробизнес (өндіріс, мал шаруашылығы, қызметтер, агроөнеркәсіптік кешен) контекстіне арнайы бағытталған және сәйкес келетін бағдарламалық қамтамасыз ету мен кең қатысуға негізделген тәсіл арқылы бизнес-жоспар құруды үйренеді. Қазақстан Республикасындағы ФАО байланыс және әріптестік бюросының басшысы Қайрат Нажмиденов бұл құрал ауыл кәсіпкерлерінің кредитке қолжетімділігін кеңейтетінін түсіндірді. Бұл, өз кезегінде, Қазақстандағы агробизнес саласында инвестициялық ұсыныстарды дайындауды жеңілдетуге көмектеседі. Оқыту бағдарламасы Астанадағы теориялық құрамдас бөлікті және ауылдық жерлердегі практикалық құрамдас бөлікті қамтиды.
Қостанайлық фермерлер дала жұмыстарының бұзылуынан қорқады. Тіпті, аймақтың ірі шаруашылықтарына оны өткізуге ақша жетіспейді, дейді фермерлер. Банктік кредиттер кеш түседі, ал кейбіреулер жаңа портал арқылы субсидия ала алмайды, тіпті он жетінші әрекеттен де. Астықтың төмен бағасы кредиттік ресурстарға жүгінуге мәжбүр етеді, бірақ аграршылар оларды уақытында ала алмайды. Фермерлер мемлекеттік қолдауға өтініш беретін жаңа платформа олардың өмірін одан әрі қиындатты. Оны түсіну үшін апталар мен айлар қажет, ал көктемде фермерлер үшін әр күн қымбат. Жаңа gosagro.kz порталы фермерлердің наразылығына қарамастан енгізілді. Ауыл шаруашылығы басқармасы өздерінің бұрынғы qoldau.kz порталын ақылы және gosagrо сайтына жақсы пысықталған балама ретінде қалдыруды сұрағанын айтады. Бірақ қаңтарда жаңа жүйе іске қосылды. Мысалы, инвестициялық субсидиялауға 13,4 млрд теңге бөлінді. Алайда, шенеуніктер бұл ақшаны фермерлер ала алмайды деп қорқады. «Өтінімді қабылдамау» батырмасының болмауына байланысты қостанайлық шаруа қожалықтарының бірі 17 рет субсидия алуға өтініш берді, ал шенеуніктер өтінімді 17 рет қарауға мәжбүр болды.
Агробизнес жұмысшыларға тұрғын үй құрылысын субсидиялауды жеңілдетуді сұрайды. Шығындарды субсидиялау жағдайында мемлекет жалпы ауданы 100 шаршы метрге дейінгі пайдалануға берілген тұрғын үй құнының 50%-нан аспайтын төлемді көздеді, бұл ретте 1 шаршы метрдің құны 100 мың теңгеден аспауы тиіс. «Тұрар» ЖШС директоры Қайрат Оспанов құрылыс материалдарының қазіргі құнын, тасымалдау мен жұмыстың өзіндік құнын ескере отырып, 100 мың теңге тұрғын үйдің төмен құны деп есептейді. Оның айтуынша, 1 шаршының құны 300 мың теңгеге дейін түзетілуі керек. Ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының басшылары бұл ұсыныстарды қолдап, егер оны жедел шешуге кіріспесек, жақын арада ауылда жұмыс істейтін ешкім қалмайтынын, өйткені жастар тұрғын үйдің және дамыған инфрақұрылымның болмауына байланысты ауылда тұруға барғысы келмейтінін атап өтті.
Атамекен ауыл шаруашылығы министрлігінен БМСАЖ жұмысына қатысты жауап ала алмады. «Атамекен» ҰКП және Қазақстан фермерлері Ауыл шаруашылығы министрлігіне Бірыңғай мемлекеттік субсидиялау ақпараттық жүйесімен (БМСАЖ) жұмыс істеу кезіндегі проблемалар туралы бірнеше рет хабарлады — gosagro.kz. «Атамекен» ҰКП Басқарма төрағасының орынбасарының м.а. Ербол Есенеев жаңа порталдағы кемшіліктер туралы хабарлады: өтінім дұрыс толтырылмаған жағдайда бұғаттау жоқ; Ақмола облысы бойынша ағымдағы жылға пестицидтерге арналған нормативтерді бекіту бойынша қаулы қабылданған жоқ; пайыздық мөлшерлемеге өтінім берудегі проблемалар; жүйе заңнамада көзделмеген жекелеген паспорттар бойынша жабдыққа немесе аспалы техникаға тіркеу нөмірін талап етеді; осы өзгерістер және БСН бар барлық ШФҚ өтінім бере алмайтыны ескерілмеген.
Қазақстанда жаппай егіс компаниясы мамыр айының екінші онкүндігінде басталады. Ауыл шаруашылығы вице-министрі Әбілқайыр Тамабек көктемгі егіс жұмыстарын жүргізуге 257 мың тонна тыңайтқыш, оның ішінде 144 мың тонна отандық кәсіпорын өнімі жөнелтілгенін баяндады. Тыңайтқыштарды субсидиялау бағдарламасына жергілікті бюджеттерде 31,3 млрд. теңге қарастырылған. Дақылдарды зиянды ағзалар мен арамшөптерден қорғау үшін субсидиялау шеңберінде 32,6 млрд. теңге бөлінді. Сондай-ақ, вице-министр көктемгі дала жұмыстарын жүргізуге 419 мың тонна жеңілдетілген дизель отыны жеткізілетінін хабарлады - бұл өткен жылдың деңгейінен 19 мың тоннаға артық. 20 млрд. теңге көзделген өнімді форвардтық сатып алу бағдарламасы жалғасады. Азық-түлік корпорациясы көктемгі егіс жұмыстарын іске асыру және кейіннен қаржыландыру үшін ірі ауыл шаруашылығы өндірушілеріне тауарлық кредит беруге тағы 35 млрд.теңге бағыттайды. Қазақстанның оңтүстік өңірлерінде қазірдің өзінде 832,9 мың га егілді, ал тұтастай алғанда бүкіл ел бойынша 23,4 млн. га жер егу жоспарлануда. Биыл дәнді, жем-шөп, көкөніс және бақша дақылдарының, сондай-ақ қант қызылшасының егістік алқаптары ұлғаяды. Жаппай егу науқаны мамырдың екінші онкүндігінде басталады.
Қазақстан ЖЖМ өндірісін ұлғайтады. ҚР Премьер-министрі Әлихан Смайылов Үкіметтің республикада жанар-жағармай материалдарын өндіруді ұлғайту жөніндегі жоспарлары туралы айтты. Ол қазіргі уақытта көмірсутек шикізатының ресурстық базасын және оны одан әрі өңдеу үшін өндірістік қуаттарды ұлғайту бойынша шаралар қабылданып жатқанын атап өтті. Ішкі нарықта ЖЖМ тапшылығын жабу үшін Шымкент МӨЗ қуатын жылына 6-дан 12 млн тоннаға дейін кеңейту жоспарлануда. Оны шикізатпен жүктеу үшін Атырау – Кеңқияқ және Кеңқияқ – Құмкөл мұнай құбырларын кеңейту жобаларын іске асыру жоспарлануда. Ағымдағы жылы Жаңаөзен қаласында қуаты 900 млн текше метр жаңа газ өңдеу зауытының құрылысы басталады. Жалпы, газ саласында жылына қосымша 4 млрд текше метрге дейін тауарлық газ алуға мүмкіндік беретін заңнамалық нормалар қабылданды.
ҚР-да жайылымдық жерлерді алып қою жөніндегі нормативтерді өзгерту жоспарлануда.Әшімбетов палатаның жайылымдық жерлерді бөлу бөлігіндегі заңнаманы өзгерту жөніндегі жұмыс тобын басқарды. Ол қазіргі норма, егер мал басы нормативтен 20%-ды құраса және бұл пайызды 50%-ға дейін арттырғысы келсе, меншік иесінен жайылымды алуға мүмкіндік бермейтінін айтты. Егер бұл норма қабылданса, онда ондаған миллион га жақсы жер қайта бөлуге оралады. Жер кодексінің 36-бабы бар, оған сәйкес жер 5 жылға дейін конкурссыз беріледі және оның айтуынша, оны жергілікті атқарушы органдар пайдаланады. Бүгінгі таңда үлкен проблема - елді мекеннің айналасында жайылымдар жетіспейді, бұл жерлерді қайтару қиын. Заңнамаға барлығы 41 түзету жоспарланған.
Бір тонна астықтың өзіндік құны 30-50%-ға өседі. Астық нарығының тәуелсіз сарапшысы Александр Корбут жаңа дақылдың астық құны өткен жылмен салыстырғанда 30-50%-ға өседі деп санайды. Өндіріс ресурстарының қымбаттауына байланысты өндіріс құны көтерілуі мүмкін. Алдыңғы маусымда астық жинау үлкен болғандықтан, ол осы уақытқа дейін ресурстардың барлық шығындарын жабады. Үлкен өнімділіктің арқасында нарық өзіндік құнның салыстырмалы түрде төмен өсуіне ие болды. Бірақ жаңа маусымда өнімділіктің төмендеуіне байланысты өндіріс құны артады.
ДЖДҰ сарапшылары ҚР ветеринарларының үйлесімді жұмысын атап өтті. Делегация ветеринариялық қызметтің тиімділігін және аусыл мен классикалық шошқа обасын бақылау бағдарламаларын бағалады. Аусыл бойынша ДЖДҰ сарапшыларының бірінші тобы Қарағанды және Солтүстік Қазақстан облыстарында болып, онда бар дезинфекциялық техниканың, мәйіттерді жоюға арналған инсенераторлардың, сондай-ақ құлақтандыру жүйесінің жай-күйіне тексеру жүргізді. Шошқалардың классикалық обасы бойынша екінші топ, өз кезегінде, Павлодар, Қарағанды және Қостанай облыстарының ветеринариялық қызметін тексерді. АШМ хабарлағандай, ДЖДҰ сарапшылары ветеринариялық қызметтердің үйлесімді жұмысын және олардың қажетті жабдықтармен толық жабдықталғанын атап өтті. Сондай-ақ, мамандардың жұмысын одан әрі жетілдіру бойынша тиісті ұсынымдар берілді.
Қазақстанда майлы дақылдар қоры өткен маусымға қарағанда 22%-ға көп. 2023 жылдың сәуір айының басында Қазақстанда май тұқымдарының қоры 687,5 мың тоннаға қысқарды. Майлы дақылдардың ағымдағы көлемі өткен маусымның ұқсас кезеңінен 22%-ға артық (2022 жылғы сәуір - 1,4 млн. тонна). Жалпы құрылымда күнбағыс басым — 792,5 мың тонна, жалпы көлемнен 56,7%-ды алады. Экспорттық баждың енгізілуіне байланысты майлы дақылға деген сұраныс күрт төмендеді. Зығыр көлемі бойынша екінші орында — 569,6 мың тонна. Нарық қатысушылары сонымен қатар импорттаушылардың да, трейдерлердің де белсенділігі туралы хабарлайды. Рапс қоры 14%-ға-235,1-ден 202 мың тоннаға дейін қысқарды. Есепті кезеңге қарай Қазақстанда 11,8 мың тонна қыша шоғырланған, бұл алдыңғы есепті кезеңнен 7%-ға аз (бірінші қаңтарға -12,7 мың тонна). Соя көлемі тоқсан ішінде, статистиктердің деректері бойынша, 10,3%-ға — 61,9 мың тоннаға дейін төмендеді (қаңтарда - 69 мың тонна). Мақсары қоры 1,5 есеге — 271,1-ден 184,9 мың тоннаға дейін қысқарды.
Қазақстандық кәсіпкерлер Ауғанстанға 4 млн. долларға ұн сатуға келісті. Кабулда өткен қазақстандық-ауған бизнес-форумы аясында ҚР кәсіпкерлері Ауғанстанға 4 млн. доллар сомасына ұн жеткізу туралы келісті. 2021-22 МЖ соңында ҚР ұнын бір айлық сатып алу 109,3 мың тоннаға дейін өсті, ағымдағы жылдың ақпан айында ҚР ұнының 111 мың тоннасы импортталды. ҚР Сауда және интеграция министрлігі Қазақстанның Ауғанстандағы сауда үйінің ашылғаны туралы хабарлады. Негізгі кеңсе Герат қаласында орналасады. Іс жүзінде Қазақстанның сауда үйі қазақстандық және ауған іскер топтары арасындағы платформаға айналуға арналған.
Қазақстан бағаны тұрақтандыру үшін шетелдік сауда компанияларын ашады. «QazTrade» АҚ нарыққа инфляциялық қысымды төмендету, сондай-ақ маусымдық көкөністер мен жемістердің тапшылығы қаупін азайту мақсатында шетелдік компанияларды құрады. «UZKAZTRADE» ЖШҚ тек тепе-тең негізде жұмыс істейтін болады, яғни компанияны «QazTrade» өкілдері де, «UzTrade» әріптестеріміз де 50/50 қағидаты бойынша басқаратын болады», — деп нақтылады «QazTrade» АҚ бас директоры Нұралы Бөкейханов. Бірлескен экспорттық-импорттық компанияның қызметі қазақстандық тұтынушыны көтерме бағамен көкөністер мен жемістермен қамтамасыз етуге бағытталған. Бұл ретте делдалдардың ұзын тізбегі алынып тасталады. Нұралы Бөкейханов осындай бірлескен қазақстандық-кәпістандық компания Лахор қаласында іске қосылу сатысында тұрғанын хабарлады. Бірлескен компаниялар қазақстандық ұн тарту, жеміс-көкөніс және май өнімдерін Өзбекстанға, Пәкістанға және Тәжікстанға, бірақ нарықтық шарттарда экспорттайды деп болжануда.
Үш жыл ішінде Түркістан облысында АӨК-те 7 өндіріс пайдалануға беріледі. Жобаларды іске қосуға салынған инвестициялардың жалпы көлемі 28,4 млрд. теңгені құрайды. Облыста биыл 850 млн. теңгеге жұмыртқа және ет бағытындағы кешен ашуды көздейді. 500 млн. теңгелік құстарды сою пунктінің құрылысы басталады деп күтілуде. Келесі жылы бройлер етінөсіру бойынша 5.5 млрд. теңгеге құс кешенін салу көзделеді. Кәсіпорынның қуаттылығы жылына 3 мың тонна өнімді құрауы мүмкін, 150 адам жұмысқа орналасады. 2024 жылы күркетауық етін өсіру, сою және терең өңдеу бойынша кәсіпорынды іске қосу жоспарланып отыр, онда 100 адам жұмысқа орналасады. Құны - 1,6 млрд. теңге, ал қуаты — жылына 2 мың тонна. Құны 8 млрд. теңге болатын құс еті өндірісінің ашылуы күтілуде, онда жылына 10 мың тонна өнім шығарылатын болады. 2025 жылға 660 мың құсқа арналған жұмыртқа кешенін пайдалануға беру жоспарланған.
Шымкентте жылыжайлардың жалпы ауданы 209 гектарға жетті. Ауыл шаруашылығы басқармасы қаладағы барлық жылыжайлар өнеркәсіптік еместігін хабарлады. Олар 71 га аумақты алып жатыр. Оларда жылына 17 мың тоннадан астам қызанақ, қияр және басқа да жеміс-көкөніс дақылдары өндіріледі. Өсірілген өнім сыртқы және ішкі нарықтарда сатылады. Шымкентте инвестициялық субсидиялау бағдарламасы жұмыс істейді, оны ҚР АШМ бекітеді, жылыжайлар көтеретін шығыстардың 25%-ын мемлекет өтейді. Сондай-ақ, кәсіпкерлерді жеңілдетілген кредиттермен қолдайды, тұқымдар мен тыңайтқыштарға субсидиялар бөледі.
Дәнді дақылдар үшін өсу реттегіштері несімен пайдалы? Канадада дәнді дақылдардың сабағын қысқарту үшін өсу реттегіштерін сынау бес жылдан бері жүргізіліп келеді. Өсу реттегіштері көбінесе жапырақты бүрку түрінде немесе өсімдік түбінің айналасындағы топыраққа орналастырылған сұйықтық түрінде қолданылады. Зерттеулерге сәйкес, қолданудың ең жақсы уақыты - вегетациялық кезеңнің басы, сабақтың ұзаруы енді ғана басталған кезде. Осы кезде өсімдік тамырда түптеу түйінін және сабақта екі сантиметрден аз екінші түйінді дамытуы керек еді. Сабақтардың созылуын фактіден кейін емес, ең басында болдырмау керек. Өсу реттегіштерінің басты артықшылығы - құлау қаупін азайту, сонымен қатар уақыт пен ақшаны үнемдеу: қысқа және берік сабақтары бар өсімдіктердің болуы егін жинауды тездетеді, сәйкесінше отын аз жұмсалады. Ғалымдардың пікірінше, өсу реттегіштері ұнның сапасына және соңғы өнімге әсер етпейді.
Қазақстандық ғалымдар күріштің жаңа түрін шығарды. Сортты қызылордалық селекционерлер өсірді. Бұл үшін ғалымдарға 17 жыл қажет болды, дақыл қазақша «Айсара» деп аталды. Бұл - әлемдегі құнды және сұранысқа ие «индика» түр тармағының күріші. Ол түр тек тропиктік және субтропиктік жерлерде өседі. Ал қоңыржай және күрт континенталды климаты бар елдерде өсімдік тамыр алмайды. Күріштің бұл түрі жергілікті тұқымдармен салыстырғанда халықаралық нарықта 4 есе қымбат. Дән 100% шыны тәрізді және ақуыз мөлшері жоғары, сонымен қатар әлемдік сапа стандарттарына сәйкес келеді. Әзірлеушілердің айтуынша, жаңа сорттың арқасында әр гектардан орта есеппен 80 центнерге дейін астық жинауға болады. Ол аз суармалы суды қажет етеді. Қазір селекционерлер «Айсары» тұқым қорын жинақтауда.
Ақтөбе ауыл тұрғындарына 2,5 мыңға жуық мал берілді. Өңірде «Ауыл аманаты» жобасын іске асыру жалғасуда. Бірінші бағыт шеңберінде ауыл тұрғындарына жеке қосалқы шаруашылықтар базасында ауыл шаруашылығы өндірісін дамыту, өнімді қайта өңдеуді жолға қою және кооперативтерді жарақтандыру үшін ауылдық жылжымайтын мүлік кепілімен жеңілдікті қарыздар беріледі. Облыс әкімі Ералы Тоғжановтың бастамасымен жобаға тауарлық кредит беру енгізілді, оның шеңберінде ірі ауыл шаруашылығы кәсіпорындары ауыл тұрғындарына ірі және ұсақ мал, жылқы береді. Бүгінгі таңда облыстың әр түрлі елді мекендерінде тұратын 192 отбасына 2,5 мыңға жуық мал берілді. Қарыз бірнеше жыл ішінде алынған ұрпақпен қайтарылады. Мысалы, бес жыл ішінде бір сиырға үш бұзауды қайтару керек. Тауарлық кредит ретінде «Ауыл аманаты» жобасының қатысушыларына өнімділігі жоғары 6000 бас асыл тұқымды мал беріледі.
ҚР-да жидектер мен саңырауқұлақтар жинаушыларға салық салғысы келеді. Қазақстанда 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап дәрілік өсімдіктер, жабайы жемістер, жаңғақтар, саңырауқұлақтар, жидектер салық салу объектілеріне енгізіледі. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың мәслихаттары өсімдіктердің түрлерін және жабайы өсімдіктердің бір килограмы үшін төлемақы мөлшерлемелерін белгілейді, сондай-ақ төлем сомасын есептейді. Өсімдіктердің жабайы түрлерін дайындауды (жинауды) жүзеге асыратын адамдар тоқсан сайын есепті тоқсаннан кейінгі айдың 20-күнінен кешіктірілмейтін мерзімде жылдық төлем сомасынан тең үлестермен дайындау (жинау) орны бойынша бюджетке төлем төлейді. Төлем бойынша салық есептілігі берілмейді.
