Бұл шолуда сіздер 2024 жылы Қазақстанның үздік 100 Агрохолдингі туралы оқитын боласыздар. Ең қымбат астық Батыс Қазақстанда. Сондай-ақ, Қазақстанда көктемгі сұлының жаңа сұрпы өсірілгенін оқу қызық болады. Фарид Абитаев фермерлерге күнбағыс тұқымымен қамдануға кеңес береді, өйткені олар қымбаттайды. Қазақстандық фермерлер банктерден 500 млрд теңгеден астам қарыз алды.Ал, Сіз VECTOR 410 шағын және орта бизнес үшін тамаша комбайн болып саналатынын, бірақ сонымен бірге оны фермалар да, үлкен агрохолдингтер де қуана пайдаланатынын білдіңіздер ме.
Осы және өзге туралы АгроИнсайд № 92 жаңа шығарылымнан көбірек оқыңыздар.
2024 жылы Қазақстанның Үздік 100 Агрохолдингі. Көшбасшылар үштігін Қазақстанның ірі жер пайдаланушылары: Olzha Agro (960 мың га), Atameken Agro (441 мың га) және TNK Агрофирмасы (430 мың га) басқаруын жалғастыруда. Рейтинг компаниялардың жер банкінің мөлшері туралы ашық деректер негізінде жасалды. Olzha Agro Агрохолдингі Қостанай облысында жұмыс істейді. Егістік көлемі 660 мың га, жайылым-300 мың га құрайды. Atameken Agro Ақмола және Солтүстік Қазақстан облыстарының жерлерінде жұмыс істейді, егістік үшін 321 мың га пайдаланылады. TNK агрофирмасы Ақмола, Шығыс Қазақстан және Қызылорда облыстарындағы жерлерді өңдейді. 430 мың гектар жер банкінің 240 мың гектардан астамы егіс алқаптарын құрайды. Төртінші орынды жер банкі 407,47 мың га болатын "Қазақстанның астық консорциумы" холдингі алады. "Қазақстанның Астық Консорциумы" қызметін Ақмола, Солтүстік Қазақстан және Жамбыл облыстарында жүзеге асырады. Консорциум құрылымына 22 ауыл шаруашылығы өндірушісі кіреді. Жылдар бойынша толық рейтингті Қазақстанның ҮЗДІК-100 агрохолдингінің материалынан қараңыздар, ол үнемі жаңа мәліметтермен толықтырылатын болады.
Тоннасына 69 мың теңге - Қазақстандағы бидайдың орташа нарықтық бағасы. Бюроның мәліметінше, өндірушінің тоннасына орташа бағасы 69,2 мың теңгені құрады. Ең қымбат астық Батыс Қазақстанда. Қатты бидай 77,9 мың теңгеден сатылады. Қалған бидайдың құны 68-69 мың теңге. Мұндай бағаларды Жетісу, Ақмола, Ақтөбе, Павлодар облыстарындағы өндірушілер ұсынады. Батыс Қазақстан облысында баға белгісі ең жоғары - тоннасына 99,5 мың теңге. Шығыс пен Түркістандағы ең арзан бидай - шамамен 60 мың теңге. Өндірушіден арпаның орташа құны - 46,7 мың теңге. Қарағанды мен Батыс Қазақстанда оның құны 53-55 мың теңгені құрайды. Қостанайда және басқа да астық егетін өңірлерде - 40-45 мың теңге. Қара бидай тоннасына 64 мың теңге, қарақұмық - 55,8 мың теңге, жүгері - 59,5 мың теңге.
Күріштің орташа бағасы 133 мың теңгеден асады. Жасымық 167 мың теңгеге бағаланады. Күнбағыс тұқымының құны 142 мың теңге, мақсары - 84 мың теңге, зығыр - 181 мың теңге, рапс - 198 мың теңгеден асады. Мақта 205 мың теңге тұрады. 2024 жылдың қаңтар-қараша айларында бидай 2%-ға, жүгері 9%-ға, арпа 6%-ға төмендеді. Тары құны 7%-ға, күріш 6%-ға өсті.
Олжа Агро ірімшік өндірісіне ауысып, жаңа брендпен экспортқа шығуға ниетті. "Олжа Агро" холдингі бас директорының орынбасары Азамат Ходжаназаров Орталық Азия сүт конгресінде сөйлеген сөзінде компания бірнеше жылдан бері "Садчиковское" кәсіпорнында ірімшік өндіріп келе жатқанын айтты. Қазіргі уақытта ай сайынғы көлем шамамен 30 тоннаны құрайды. Холдинг тәулігіне 300 тонна сүт өңдейтін зауыт салуды жоспарлап отыр. Жаңа зауытты шикізатпен қамтамасыз ету үшін компания СТФ кеңейтуге ниетті. 2027 жылға қарай холдинг нәтижеге келеді: жалпы сауын мал басы - 7,9 мың бас, күніне 260 тонна шикізат сүті. Жаңа зауыт іске қосылған кезде компания толығымен ірімшік өндірісіне көшеді. Сүтті өңдеудің барлық көлемін тек ірімшіктерге ауыстыру жоспарлануда. Ай сайынғы өндіріс көлемі 60-тан 100 тоннаға дейін ірімшікті құрайды. Азамат Ходжаназаровтың айтуынша, компания "Садчиковское" брендін Қазақстан, Өзбекстан немесе Қытай нарықтарында ілгерілетуді жоспарламайды. Оның орнына жаңа бренд — Olzha Milk келуі мүмкін.
Күнбағыс бағасының өсуі туралы Фарид Абитаев ескертті. Осы маусымда әлемде күнбағыс өндірісі 18%-ға төмендеді. Өңдеуге арналған тұқым бағасының өсуі қазірдің өзінде бар, тұқымдар да солай болады. Бұл туралы Қазақстанның тұқым өсірушілер палатасының басшысы Фарид Абитаев Астанада Тұқым-2025 тұқым күні конференциясында сөйлеген сөзінде ескертті. Ол фермерлерге қазір күнбағыс тұқымымен қамдануға кеңес береді, өйткені олар қымбаттайды. Қазақстанда дәнді дақылдарды емес, майлы дақылдарды өсірудің пайдасы айқын бола түсуде. Биыл бидайдың орташа өнімділігі 15,1 ц/га, күнбағыс өнімділігі 13,1 ц/га құрады. Бұл ретте бидайдың бағасы орташа есеппен 60 мың теңге/тонна, күнбағыс үшін - 3 есе жоғары. Биылғы маусымда Қазақстанда дәнді дақылдар алқабы 26,8 млн га, майлы дақылдар алқабы 3,2 млн га құрады. Қазақстанда аттестатталған тұқым өсіру кәсіпорындарының сапалы тұқым материалын өндіру көлемі соңғы жылдары қысқаруда. Бұл ауа-райының қиын жағдайларына байланысты: ел алдымен құрғақ мезгілдерге, содан кейін шамадан тыс ылғалды ауа-райына тап болды. 2019 жылы 118 мың тонна элиталық тұқым өндірілді, ал 2023 жылы — тек 75,4 мың тонна. Сонымен қатар, бұл жағдайда импортталған тұқымдарға ауысу қауіпті.
Қазақстандық фермерлер банктерден 500 млрд теңгеден астам қарыз алды. Қазақстанда ауыл шаруашылығына несие беру көлемі жыл басынан бері өсті. Ұлттық банктің мәліметінше, 2024 жылдың 1 қарашасында фермерлер қазақстандық банктерден 523,2 млрд теңге қарызға алған. 1 қаңтармен салыстырғанда бұл көрсеткіш 9,4%-ға өсті. Несиелердің негізгі үлесі теңгемен ресімделді - 519 млрд теңге (+9,3%), ал шетвалютада - 4,2 млрд теңге (+23,5%). Ауыл шаруашылығы саласын несиелеу көлемі бойынша үздік-5 өңірге Алматы - 196,7 млрд теңге (-6,6%), Астана - 70,1 млрд теңге (+1,6 есе), Ақмола - 52,8 млрд теңге (+1,2 есе), Қостанай облысы - 37,7 млрд теңге (-5,9%), СҚО - 28,5 млрд теңге (+17,3%). Бірақ ең аз несиені Ұлытау облысынан келген аграршылар - 1,2 млрд теңге (+1,4 есе), Маңғыстау облысынан - 2,1 млрд теңге (+31,25%) ресімдеді.
Қазақстан бір айда астық тасымалдау бойынша тарихи рекорд орнатты. Қараша айында ҚТЖ желісі бойынша 1,4 млн тоннадан астам жаңа астық тиелді. Бұл астық тасымалының айлық көлемінің тарихи рекорды. Осы көлемнің 350 мың тоннасы республика ішінде және 1 млн тоннадан астамы экспортқа тасымалданды. Ағымдағы МГ-ның 3 айында (қыркүйектен қарашаға дейін) астық тасымалдау 3,7 млн тоннаны құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда 45%-ға артық. Жаңа егіннің астық экспорты 2,9 млн тоннаны құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда 51%-ға артық. Орталық Азия елдеріне жеткізілімдер 35% - ға өсті, Ауғанстанға жөнелту 58% - ға ұлғайды. Иран бағытындағы тасымалдар өткен жылы 14 мың тоннаға қарағанда 356 мың тоннаға дейін ұлғайды. Қытайға 445 мың тонна жөнелтілді (қабылдаушы тараптың қуаттылығына сәйкес). Әзірбайжанға 2 айда 104 мың тонна жөнелтілді. Үкімет ел ішінде астықты жылжыту есебінен элеваторларды босату бойынша қойған міндеттер толық көлемде орындалады, 3 айда +29% өсіммен 793 мың тонна тасымалданды. Негізгі тұтынушылар - елдің оңтүстігіндегі ұн тартатын кәсіпорындар, сонымен қатар құс фабрикалары мен басқа да астық өңдеушілер.
2025 жылғы көктемгі егіс және егін жинау жұмыстарын қаржыландыру басталды. Қазақстанда 2025 жылғы көктемгі егіс және егін жинау жұмыстарын қаржыландыруға кірісті. Бұл мақсаттарға шамамен 700 млрд теңге жұмсалады, олардың басым бөлігі нарықтық капитал көздерінен тартылды. Аграрлық несие корпорациясы "Кең дала-2" бағдарламасы бойынша несие бере бастады. Қазірдің өзінде 82 млрд теңгеге 684 өтінім берілді. Ең көп саны Солтүстік Қазақстан және Қостанай облыстарының фермерлерінен түсті. Бұл көктемгі жұмыстарды алғаш рет олар жүргізілгенге дейін қаржыландырады, бұл фермерлерге тұқымдарды, тыңайтқыштарды алдын-ала сатып алуға, техниканы дайындауға және барлық қажетті шараларды сапалы өткізуге мүмкіндік береді.
Қазақстанда көктемгі сұлының жаңа сұрпы өсірілді. Оны А.И. Бараев атындағы Астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығының селекционерлері өсірді. Қазіргі уақытта Қазақстанда негізінен сұлы сұрыптары ғана аудандастырылған. Ақмола облысында сұлы сұрыптарының 15-ін пайдалануға рұқсат етілді, оның ішінде 7-і А.И. Бараев атындағы АШҒӨО сұрыптары. 2023 жылы Қазақстан Республикасының сұрып сынақ жөніндегі мемлекеттік комиссиясына Дамсин жалаңаш дәнді жаздық сұлы сұрпы берілді. Бұтаның пішіні тік, сабағы орташа биіктікте, жапырылуға төзімді (5 балл), орташа қалыңдығы, толық, өнімді бұтасы 1,9-2,2 дана, сіпсебасының бұтақтарының бағыты жартылай бір жақты, бұтақтардың орналасуы жартылай көтерілген, бірінші дәнегінің қылқандылық тенденциясы әлсіз. Сіпсебасындағы дәндер саны 30,0-44,4 дана. 1000 дәннің массасы 22,2-24,6 г. Дәнінде қабықша жоқ, бірақ тұқымдық фракцияда 10-нан 20% - ға дейін дәнегіне гүлді қабыршақтар тығыз бекітілген дәндер болуы мүмкін. Пісудің орта маусымдық түрінің сұрпы. Вегетациялық кезең 76-82 күн. Сұрып құрғақшылыққа және жапырылуға төзімді. Сұрыптың дәніндегі шикі ақуыздың мөлшері 2021-2023 жылдар аралығында орташа есеппен 17,38% құрады, бұл стандарттан 1,47% - ға асып түсті. 2021-2023 жылдардағы конкурстық сұрып сынақтағы орташа өнімділік 9,9 ц/га стандарт деңгейінде 12 ц/га құрады. Сұрып тағамдық және жем-шөп мақсаттары үшін ұсынылады.
Қазақстанда көкөністер қымбаттауда. Қазақстанда картоп пен пияз айтарлықтай қымбаттады. Әлеуметтік маңызы бар өнімдердің бағасы қаңтар айының басындағы көрсеткіштермен салыстырғанда Қазақстан бойынша 0,9% - ға өсті. Әсіресе картоп (+31,3%), түйінді пияз (+20,7%), сары май (+8,4%), нан (+7,1%), тауық еті (+6,4%) және айран (+5,2%) қымбаттады. Алайда, кейбір тағамдар, керісінше, арзандады: қарақұмық бағасы 32,5%, сәбіз 9,7%, күріш 6,8%, қырыққабат 4,3% төмендеді. Егер біз бір аптадағы өзгерістерді қарастыратын болсақ, онда өнімдер қымбаттай бастады (+0,1%). Бағаның ең жоғары өсуі көкөністерде байқалады: картоп (+1%), қырыққабат (+0,8%), пияз (+0,7%), күнбағыс майы (+0,5%), жұмыртқа (+0,3%), сары май (+0,3%).
Көкөніс өсірушілерге артық өнімді экспорттауға мүмкіндік беріледі. Биыл 2,9 млн тонна картоп, 1,1 млн тонна пияз, 498 мың тонна қырыққабат, 474 мың тонна сәбіз жиналды. Бұл ел халқының қажеттілік деңгейінен едәуір асып түседі. Үкіметтің мәліметінше, Ресей Федерациясы тарапынан 150 мың тонна картопқа, 80 мың тонна пиязға, көкөністер мен алмаға келісімшартқа сұраныс бар. Вице-премьер Серік Жұманғарин Ресейден көкөністерге сұраныс бар екенін және біздің фермерлерге артық егінді экспортқа өткізуге мүмкіндік беру керектігін айтты. Ауыл шаруашылығы министрлігі әкімдіктер деңгейінде мынадай мәселені пысықтауы қажет: фермерлер қанша көкөніс экспортқа сатуға және келісімшарт ұйымдастыруға дайын. Тұрақтандыру қорларындағы қорларды қоспағанда.
БҚО-да қауіпті мексикалық кактустың тоғайлары табылды. Опунция тоғайын Владимир Абдуллов жергілікті турбаза аймағында Бор бөктерінен тапты. Ол қатты таң қалдым дейді. Азия далаларына мұндай кактустар тән емес. Биолог бұл жерде мексикалық өсімдікті бейімдеу бойынша эксперименттер жүргізілген болуы мүмкін деп болжайды. Бұл кактус шаруашылыққа, мал шаруашылығына үлкен қиындықтар әкелуі мүмкін. Опунция дәстүрлі түрде жылы елдерде өседі, ол аймақтың климатына жақсы бейімделеді, дейді эколог Дархан Сариев. Мексикалық кактус Тасқала, Бөкей ордасы және Жаңақала аудандарында да кездеседі. БҚО экологиялық-географиялық бірлестігінің төрағасы Дархан Сариев, БҚО экологиялық-географиялық бірлестігінің төрағасы бұл өсімдіктің таралу қаупі бар екенін айтты. Австралияда 1839 жылы опунция кактусы әкелініп, 80 жыл ішінде ол барлық жайылымдарға таралып, мал өле бастаған. Экологтар құзыретті органдарға мәселені зерделеу және қауіптің ауқымын бағалау туралы өтініш жасады.
VECTOR 410 - уақытпен тексерілген шешім. "Шағындары" үшін оңтайлы және "үлкендері" үшін тиімді. VECTOR 410 орташа астық өнімділігі 45 ц/га-дан аспайтын алқаптар үшін оңтайлы шешім болып саналады. Дәнді дақылдар, соя, бұршақ дақылдары, құмай, күнбағыс, жүгері, рапс, тұқымдықтар, тіпті зығыр немесе техникалық қарасора сияқты ең ерекше дақылдар (майға) жиналады. Көлбеу камераның күшейтілген конструкциясы Vector 410-ді 8 қатарлы жүгері адаптерлерімен немесе 9 метрлік астық орақтарымен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Бастырудың үлкен ауданы 1,1 шаршы метрді құрайтындықтан, МСУ-да астықтың 95%-ы өте төмен зақымдану пайызымен басылады. Әр түрлі жүріс бөлігі және берік сенімді рамасы оны рельефтің тұрақты өзгеруі жағдайында қолдануға және батпақты жерлерде пайдалануға мүмкіндік береді. VECTOR - бұл өз класындағы жалғыз комбайн, ол сабанды орақтың қармау еніне ұсақтап, қаумалап қана қоймай, сонымен қатар шөмелей бастайды. VECTOR 410-да қуаттылығы 210 а.к. ЯМЗ қозғалтқышы орнатылған. Орташа өнімділігі 12 т/сағ-қа дейін жанармай шығыны бастырылған астықтың тоннасына 1,8-ден 2,5 л-ге дейін отынды құрайды.
