Аппалуза (Appaloosa)

Тарихы

Испандық конкистадорлар Американы бағындыруға келгенде, олар жылқыларды өздерімен бірге алып келген. Америка аумағында байырғы жылқылар болмаған, үндістер бастапқыда бұл асыл жануарлардан қорыққан. Кейінірек олар жылқылардың тигізетін көмегін бағалап, оларды өсіре бастады, үндістер өздері үшін ең қолайлысын таңдап, сауда жасады және айырбастады. Аппалуза тұқымы Нез-персе тайпасынан шыққан. Олар өзінің жылқыларымен танымал болған, жылқылардың түсі ғана әдемі емес, сонымен қатар олар керемет мініс қасиеттерімен де ерекшеленді және басқа тайпалардың қызғанышына айналды. Тарихшылардың пікірінше, Нез-персе – жылқыларда белгілі бір белгілерді дамытқан және бекіткен алғашқы тайпа. Бұл қасиеттер – аңғарымпаздық пен шапшаңдық болды. Келіссіз жылқыларды үндістер басқа тайпаларға сатқан. Алайда, ақ жаулап алушылардың ағыны және тұрақты соғыстар Нез-перстің жылқы бойынағы қол жеткізген барлық жетістіктерін жойып жіберді. Тұқымның атауы Палоуз өзенінен немесе негізгі қонысы осы өзеннің жағасында орналасқан Полоуз тайпасынан шыққан. Ақ қоныстанушылар шұбар жылқыларды "Полоуз жылқылары" деп атады. Бірте-бірте бұл атау барлығына белгілі "аппалузаға" дейін қысқарды. Бұл тамаша жылқылар Нез-персеге ХІХ ғасырдың аяғында атақты көсем Джозефтің бастаған жаулап алушылардың атты әскерінің қолына бірнеше ай бойы түспеуге көмектесті. Бұл құдіретті тайпа жаулап алынған кезде, жылқылардың бір бөлігі тәркіленді, бір бөлігі қоныстанушылар арасында таратылды және тамаша сипаттамалары ретсіз будандастырудың салдарынан жоғалып кетті немесе қатты нашарлады. 1938 жылға дейін Моро (Орегон штаты) фермері Клод Томсон Аппалуза әуесқойлар клубын ұйымдастыруға шешім қабылдағанға дейін тұқымды сақтау үшін ештеңе жасалмады. Клуб аппалуза жылқыларын қалпына келтірумен айналысты. Оның ұйымдастыруымен осы тұқымның "шыңырау шетінен" оралуы басталды. Бүгінгі таңда аппалуза тұқымының халықаралық регистрі және осы тұқымның мұражайы біздің астанамыздың аттасы - Мәскеуде, Айдахо штатында орналасқан.

Тұқым стандарты

Басы кішкентай, пропорционалды, құлағы қысқа, жинақы, көздері үлкен, мәнерлі. Мойнының ұзындығы орташа, жақсы орналасқан, шығыңқылығы орташа шоқтықпен жалғасады. Арқа сызығы қысқа және түзу. Құйрығы мен жалы көбінесе сирек болады. Иық асты бөлігі күшті, шабыс буындары жақсы дамыған, тұяқтарында тік жолақтар бар. Шоқтығының биіктігі: 145-157 см. Аппалузаның салмағы 450-ден 540 кг-ға дейін. Түсі шұбар.

Шаруашылық сипаттамасы.

Аппалуза ерекше төзімділікке ие, олар жуас және сабырлы. Осы мінез ерекшеліктерінің арқасында олар балалар мен жаңа шабандоздар үшін жақсы жылқы болып табылады. Көптеген атбегілер Аппалузаны атқа міну сабақтары үшін ұстайды.

Ұқсас тұқымдар

Американдық үндіс жылқысы (American Indian)