Аустралиялық пони (Australian pony)

Тарихы

Алғашқы пони Аустралияға XVIII ғасырда әкелінген, бірақ жергілікті тұқымды өсіру бойынша негізгі селекциялық жұмыстар XIX және XX ғасырларда британдық пони тұқымдарының, әсіресе уэльс тау пониінің импорты арқасында жүргізілді. Жылқы өсірушілердің белсенді жұмысының арқасында аустралиялық пони қазір Аустралияда ғана емес, сонымен қатар Ұлыбританияда Уэльстің оңтүстігінде де өсіріледі. Аустралияда ешқашан байырғы жабайы жылқылар болған емес, сондықтан алғашқы қоныстанушылар жылқыларды материкке жаңа жерлерді игеруге көмектесу үшін әкелген. Аустралияға алғашқылардың бірі болып Индонезиядан пони әкелінді. 1920 жылға қарай аустралиялық пони тұқымы өсіріп шығарылды, ал келесі он жыл ішінде аустралиялық понидің Асыл тұқымды кітап қоғамы құрылды. Англияда құрылған Пони клубы ұйымдастырған көптеген көрмелердің арқасында жергілікті пони түрін өсіру жұмыстары тез жүрді. Аустралиялық пони өсірудің негізі Тимор аралының (Индонезия аралдарының материктің солтүстік жағалауына ең жақын жері) аласа бойлы және ұсқынсыз пониі болды. Тимор понилері Аустралияға шамамен 1803 жылы әкелінді. Басқа индонезиялық понилер, мысалы, сумба-пони және сумбава-пони, сондай-ақ анағұрлым нәзік әдемі сандал пониі материкке шамамен сол уақытта әкелінген болуы мүмкін. Бұл пони тұқымдарының барлығы моңғол пониінен, ежелгі қарабайыр жылқыдан, Пржеваль жылқысынан және шөл жылқыларының, араб және барб жылқыларының қанын араласқан тарпаннан шыққан болуы мүмкін. Сонымен қатар, жылқылар Аустралияға 1788 жылдан бастап Оңтүстік Африкадан әкеліне бастады. Олардың барлығы ортақ артықшылықтарға ие болды: температураның күрт өзгеруіне және қатал климаттық жағдайларға деген төзімділік. Бұл жергілікті климаттық жағдайларға бейімделген аустралиялық тұқымды шығарудың қажетті шарты болды. Нәтижесінде аустралиялық пони сияқты сипаттамаларға қол жеткізу үшін Солтүстік жарты шардың жылқыларымен арнайы будандастырылған тамаша тұқым өсіріп шығарылды. ХІХ ғасырдың басында Үндістаннан Аустралияға араб жылқылары әкелінді. Олар Индонезиядан келген пони сияқты ыстық климатқа жақсы бейімделген болды, бірақ сонымен қатар олар ұзынырақ және дене бітімі жақсырақ, анағұрлым жүрдек және жылдам қозғалатын болды. Содан бері аустралиялық тұқымда араб жылқыларының қаны басым болды. Индонезиялық пони мен араб жылқыларынан басқа, аустралиялық пони селекциясы үшін Ескі Англиядан әртүрлі тұқымдар әкелінді: эксмур және шетланд пониі, жаңа орман, хайланд пониі, ирландиялық коннемар, сондай-ақ сол кезде родстер деп аталған хакне-пони. Жоғарыда аталған барлық тұқымдардың қоспасынан аустралиялық пони өсіріп шығарылды. Бұл тұқымның пайда болуына ең көп әсер еткен уэльс пониі, араб жылқысы және жартылай таза қанды мініс жылқысы болды. Тұқымның негізін қалаушы-айғыр әйгілі "әлемдегі ең әдемі пони" Диолл Старлайттың ұлы Диолл Грейлайт есімді уэльс тау пониі, ал Муништ есімді анасын өз кезегінде "миниатюралық араб жылқысы" деп атаған. Диолл Грейлайт үлкен ақшаға (1000 гинея) сатып алынып, 1911 жылы Аустралияға әкелінді. Аустралияда бірегей пониға оның тегіне көрсетілгендей құрметпен қарады және оны да "әлемдегі ең әдемі пони" атағымен марапаттады. Диолл Грейлайтты Энтони Хордерн сатып алған, ал оның қызы 1978 жылы әйгілі уэльс ат қоралары таратылған кезде Кед Кочтан келген Бари айғырын сатып алғанда 21.000 фунт стерлинг төлеген. Бари Старлайтпен әкесі Салсбри және Кед Кочтық атақты Мадог атасы арқылы байланысады. ХХ ғасырдың 60-70 жж. ішінде Аустралияға басқа да әйгілі жылқылар экспортталды, бірақ Старлаит тегі аустралиялық пони арасында басым болды. Аустралияда әлі күнге дейін британдық тұқымдардың өкілдері бар (мысалы, уэльс пониі), әр пони асыл тұқымды кітапқа енгізілген.

Тұқым стандарты

Аустралиялық понилердің биіктігі 120 мен 140 см аралығында болады. Түсі негізінен көк, бірақ кез-келген бір реңкті түсте кездесуі мүмкін. Дене құрылымы: басы әдемі; көздері үлкен, айқын; мойын жақсы иілген және орналасқан; топшысы қиғаш; арқасы шағын, тегіс; кеудесі терең, дөңгелек; сауыры етті; аяқтары қысқа, тұяқтары күшті.

Шаруашылық сипаттамасы

Аустралиялық пони араб жылқыларынан үлкен жылқыларға тән ептілік пен қозғалыс еркіндігін, көлбеу топшы мен кең және біртегіс адымды алған, бұл пониді балалар мен бойлары аласа ересектерді атқа мінуге үйрету үшін өте ыңғайлы. Аустралиялық пони уэльс жылқы тұқымдарынан жегілмелі жылқыға өте қолайлы дене бітімін, сондай-ақ ақылдылық пен шапшаңдықты алған. Кез-келген ат спорты саласындағы, соның ішінде ат үйрету, кедергілерден секіру, салт мініп және жегіп жарысу, шоу көрсетуде өз жетістіктерімен танымал. Бұл понилердің мінезі жағымды, көнбіс, бұл оны балалар мен жаңа үйренуші ересектер үшін ерекше пони етеді. Тұқымға жауапты қоғам 1931 жылы пайда болды және бүгінгі таңда 27000-нан астам пони тіркелген. Аустралиялық пони өз қасиеттері мен қабілеттерінің арқасында балаларға арналған ең жақсы пони болып табылады.

Ұқсас тұқымдар

Американдық мініс пониі (American riding pony)