Ақ амур (White amur)

Тарихы

Табиғи жағдайда ақ амур Шығыс Азияның тұщы суларында, Амур бассейнінен Қытайдың оңтүстігіне дейін, Гуанчжоу (Кантон) тіршілік етеді. Қытайда тоғандарда кеңінен өсіріледі. Акклиматизация және балық өсіру үшін әлемнің көптеген елдеріне әкелінді. КСРО-ның еуропалық бөлігінде ақ амурдың балық шаруашылығын дамыту алғаш рет 30-шы жылдары басталды.

Тұқым стандарты

Ақ амур ұзартылған, іс жүзінде бүйірлерінен қысылмаған (көлденең қимада дөңгелектелген) денесімен ерекшеленеді, ол тығыз қабыршақпен жабылған. Соңғысы бүйірлерінде сары түспен құбылады, арқасы сұр-жасыл немесе сарғыш реңкке, қарнында – ашық сары түске ие. Ол максималды 1,20 м-ге дейін өседі, сонымен бірге 40 кг-ға дейін салмақ қосады. Басы сәл тегістелген, аузы біркелкі орналасқан. Желбезек қақпақтарында радиалды жолақтар бар, ал көздерінде нұрлы қабақтары бар.

Шаруашылық сипаттамасы

Ақ амур тоғандарда тұқымен бірге қарқынды түрде өсіріледі. Оның су қоймасында болуы оның амурлар белсенді жейтін су өсімдіктерімен толып кетпеуіне ықпал етеді. Табиғи биологиялық мелиоратор болып саналады, сондықтан ақ амурды өсіру басқа да практикалық мақсаттарда қолданылады - ол көлдерге, суару каналдарына, ГРЭС, ЖЭО жанындағы салқындатқыш су қоймаларына жіберіледі. Бұл жағдайда балық су объектілерінің балдырлармен қатты толып кетуіне жол бермейді. Ақ амурдың жыныстық жетілуі 9-10 жасқа толғанда және ұзындығы 60-75 см болғанда пайда болады. Ол ағынды суда (температура +26°C-тан жоғары), жылдам ағымда уылдырық шашады. Қалыпты жағдайда және еркіндікте, аналық балықтар бір уақытта 1 миллионнан астам уылдырық шашады. Егер жағдай қолайсыз болса, уылдырық шашу тоқтайды, қалған уылдырық аналықтың денесінде еріп кетеді. Шабақтар пайда болғаннан кейін балаңқұрттармен, ұсақ шаян тәрізділермен қоректенеді. Бірақ 3 см биіктікке жетіп, су өсімдіктері жей бастайды. Ақ амур балығы тағамдық құндылығы жоғары, ол дәмді және қоректік.

Шаруашылықтарда өсірудің практикалық тәжірибесі

Қазақстанда ақ амурды Алматы, Шымкент, Қызылорда облыстарында, сондай-ақ өнеркәсіптік алқапта өсірілетін Қапшағай су қоймасында жасанды өсімін молайту жүзеге асырылады.

Ұқсас тұқымдар

Қара амур