Цигай қой тұқымы (Tsigai breed)

Тарихы

Цигай қой тұқымы - Кіші Азияда фригиялық жайылымдарда өсірілген биязы жүнді қойлардың негізінде өсірілген ең көне тұқымдардың бірі. Ресейге тұқым 1914 жылы Балқан түбегі елдерінен әкелінді. Тұқымның екі ішкі түрі бар - приазов (етті-жүнді), қазақ (жүнді-етті) және бір зауыттық - заволжский (жүнді-етті). Қазіргі уақытта цигай тұқымы Болгарияда, Венгрияда, Югославияда, Румынияда, Молдовада, Польшада, Австралияда, Түркияда, Қазақстанда және Украинада өсіріледі. Ресейде тұқым Саратов, Орынбор, Ақтөбе және Ростов және елдің басқа аймақтарында өсіріледі.

Тұқым стандарты

Цигай тұқымы өкілдерінің параметрлері: денесі кішкентай, арқасы және құйымшағы кең, құйрығы ұзын және жіңішке, құлақтары созылған пішінді, алға қарай қисайған, жүні тығыз, орташа мөлшері 12-15 см құрайды.

Шаруашылық сипаттамасы

Ересек цигай тұқымды қошқардың бойы (шоқтығында) 0,75 м-ге дейін, ал қойларда 0,62 м-ге дейін. Ересек еркектерінің салмағы 80 кг-ға дейін, ал ұрғашыларынікі 45 кг-ға дейін болады. Жануар сүтею кезеңінде 110-120 литр сүт береді. Майлылық деңгейі - 4,5-5 %. Сүт негізінде дәмді сыр мен сүзбе ірімшік жасалады. Құнарлылық кезеңінде бір қой бір қозыдан әкеле алады. Маусым кезінде жануар бұлшықет массасының 55%-на дейін жинайды. Бір қошқардан 6-7 кг, ал қойдан — 4-5 кг қой терісі алынады. Жануардың қой терісі тондар мен басқа да тері бұйымдарын жасау үшін қолданылады. Жайылымда жануар жақсы жайылады. Күтім мен рационда ерекше қиындықтар жоқ. Жоғары төзімділік байқалды.

Цигай қой тұқымының артықшылықтары

• қойлар төзімді;
• жем-шөпке талапшыл емес;
• ұстау жағдайларына көнбіс;
• олар кез келген табиғи жағдайға жақсы бейімделеді.
  

Цигай қой тұқымының кемшіліктері

Артықшылықтармен қатар, қойлардың кейбір кемшіліктері бар: биік жерлерде орналасқан жайылымдарға деген қажеттілік, сондай-ақ шамадан тыс ылғалдылық пен өтпе желдерге осалдық.

Ұстау

Көктемнің басынан бастап күздің аяғына дейін мал жайылымда еркін жайылғанда жайылымдық шөппен қоректенеді. Жазғы рационның негізі - жасыл шөп. Ересек қошқар күніне шамамен 10 кг-ға дейін, ал ересек саулық 8 кг-ға дейін балғын шөп жейді. Жаз мезгілінде жануарлар дәнді және бұршақ дақылдары түріндегі ақуызды үстеме жемді қажет етеді.

Шаруашылықтарда өсірудің практикалық тәжірибесі

Ақтөбе облысы Мұғалжар ауданының «Тоокмансай» ЖШС, «Құмжарған» ЖШС асыл тұқымды зауыты.

Ұқсас тұқымдар

Дегерес қой тұқымы (Degeres).