Цвартблес қой тұқымы (Zwartbles)

Тарихы

Цвартблес қой тұқымы ХХ ғасырдың басында Нидерландының солтүстігінде Фрисландия аймағында сүт және ет өндіру үшін өсірілді. Фрисландияның ауа-райы өте суық, жаңбырлы және желді болуы мүмкін, бірақ Цвартблес қойларын қалың жүндері ауа-райының қолайсыздығынан қорғайды. ХХ ғасырдың екінші жартысында ауыл шаруашылығында болған өзгерістерге байланысты Нидерландыдағы Цвартблес қойларының саны азая бастады және 1970 жылдардың ортасына қарай қойлардың саны қатты азайып қалды. Тек 1985 жылы селекционерлер тобы осы тұқымның қойларының популяциясын біртіндеп қалпына келтіре бастады. Кейінірек Цвартблес қой тұқымы Англия мен Ирландияға әкелінді, онда тұқым біртіндеп танымал бола бастады. 1995 жылы мұнда Цвартблес қой өсірушілер қауымдастығы құрылды. Бүгінгі күні Цвартблес тұқымы танымалдылыққа ие болып келеді және Еуропа мен бүкіл әлемге көбірек таралуда.

Тұқым стандарты

Цвартблес — етті-сүтті, биязылау жүнді, тұқыл қой тұқымы. Цвартблес тұқымының өкілдері биік, ірі жануарлар. Бұл тұқымның басында жүн өспейді, аяқтарын қысқа түк жапқан. Түсі: жүні қара түстен қоңырға дейін, басы ақ кең, қиғаш жолағы бар қара түсті, 2-4 ақ тұяғы бар және құйрығының ұшы ақ. Қалың жүнінің арқасында қойлар ауа-райынан және суықтан қорықпайды, жақсы бейімделеді. Қойлардың мінезі көңілді, мейірімді және олар жақсы аналық қасиеттерге ие. Тұқымның өнімділігі жоғары, қозылардың басы кішкентай, ал қойлардың бөксесі толық болғандықтан, аналықтар оңай қоздайды.

Шаруашылық сипаттамасы

Тұқым өте ірі. Қошқарлардың шоқтығының биіктігі 85-95 см, саулықтардікі – 75-82 см. Ересек қошқарлардың салмағы 90-130 кг, саулықтардікі 75-100 кг. Туған кезде қозылардың салмағы 4-5,5 кг құрайды, үшемдер және одан көп болса – 2,5-3,5 кг. 4 айлық жаста олардың салмағы 32-45 кг болады. Олардың мінезі көңілді және мейірімді. Қозылардың орташа тәуліктік өсуі 400-600 г құрайды, өйткені қойлардың сүттілігі жоғары (250-350 л) және 4 айында әрқайсысы 32-45 кг болуы мүмкін. Еті өте жасық, тәтті, өте әлсіз нәзік хош иісі бар. Концентраттармен қоректенбейтін таза жайылымдағы қозылар 4-8 айында союға дайын болады. Тұқымның өнімділігі жоғары-120-235%. Олар сондай-ақ қозылардың басы ұзынша, тар және бөксесі толық болғандықтан оңай қоздайды. Бір қоздағанда 1, 2 немесе 5 қозыға қарағанда үшемдер жиі туады. Олар керемет аналар, өте сүтті және үшемдерін біреудің көмегінсіз өздері тамақтандыруға әбден қабілетті. Қозылардың туған кездегі өміршеңдігі жоғары. Орташа есеппен, қой 5 рет қоздайды. Олар ақпан айының басынан наурызға дейін төлдейді. Тұқым өте қалың жүнінің арқасында қатты суыққа, желге және ылғалдылыққа төзе алады. Цвартблес тұқымы тез өсу қарқыны мен майының аздығына байланысты будандастыру үшін өте қолайлы. Жүні жартылай жұқа 27-ден 32 микронға дейін, ұзындығы 10-13 см, қалың және тығыз. Қошқардан жылына 4 кг жуылмаған жүн, саулықтан – 3,5-4 кг, тұсақтан – 2,5 кг жүн алынады.

Ұқсас тұқымдар

Украиналық таулы-Карпат қой тұқымы (Ukrainian Mountain-Carpathian)