Орыстың ұзын жүнді қой тұқымы (Russian long-haired breed)

Тарихы

Орыстың ұзын жүнді қой тұқымы 1936-1978 жылдары КСРО-да өсірілді. Бұл қой тұқымы Линкольн ағылшын қойларымен будандастырылған қылшық жүнді кучугур, михнов және солтүстік қысқа құйрықты саулықтарды күрделі өндіре будандастыру әдісімен өсірілді. Алынған будандардың екінші буыны «өз ішінде» өсірілді. Нәтижесінде үш тұқымішілік түрі пайда болды: Нижнедевицкий, Лискинский және Калининский. Лискинский түрі – анағұрлым мықтырақ, массивті, Калининский (солтүстік қысқа құйрықты тұқымның ерекшеліктері басым болды) азырақ, бірақ жүнінің сапасы жоғары. Нижнедевицкий қойлары айқын емес генетикалық типте болды. Кейінірек Нижнедевицкий қойлары Лискинский түріне жатқызылды.

Тұқым стандарты

Орыстың ұзын жүнді қойлары ірі типті келеді (қошқарлар — 105-110 кг, саулықтар — 62-66 кг). Конституциясы мығым, еттілік пішіні жақсы байқалады. Мойны қысқа қалың, арқасы мен белі жуан, кеудесі жақсы жетілген. Жануарлар тұқыл. Орыстың ұзын жүнді қой тұқымының Лискинский түрінің сүйектері жақсы қалыптасқан, құйымшағы салбыраңқы, көзіне түсіп тұратын кекілі бар басы үлкен, мойны жуан. Тұлғасы созылыңқы, кеудесі кең және терең, мойын асты бөлігі жақсы жетілген. Аяқтары кең және тік орналасқан. Қошқарлардың шоқтығының биіктігі 75 см, саулықтардікі – 66 см. Калинин типі: қошқарлардың салмағы 100 кг, саулықтардың салмағы – 51-55 кг. Басы кішкентай, арқасы және құйымшағы тегіс. Жабынды түктерінің түсі ақ, дақтары бар. Жүні ақ, ұзындығы 22 см-ге дейін, жабағысы өрілген-штапельді және өрілген, түсі ақ, кішкентай қара дақтары бар.

Шаруашылық сипаттамасы

Қошқарлардың жүн қырқымы 6-8 кг, саулықтардікі — 3,5-5 кг (Лискинский түрі), қошқарлардікі — 6,3 кг, саулықтардікі – 4,2 кг (Калининский түрі). Лискинский түрі: жуылған жүннің шығымы – 65%, жіңішкелік сапасы – 44-48, жүнінің ұзындығы – 18 см-ге дейін. Өсімділігі — 115-145%. 6 айында қозылардың салмағы 50 кг-ға дейін жетеді. Калининский түрі: жуылған жүннің шығымы 66%, жіңішкелік сапасы – 46-50, жүнінің ұзындығы – 22 см-ге дейін. Жүнінің түсі ақ, табиғи жылтыры бар. Өсімділігі — 140-160%. Ерте жетілуі жоғары деңгейде: 6 айында жас төлдердің салмағы 50 кг-нан асады. Екі түрдің де жүні біркелкі. Қарқынды бордақылау кезінде ісектердің 6 айлығында сою өсімділігі 49,8% құрайды. Орыстың ұзын жүнді қой тұқымның артықшылықтары: ерте жетіледі, жуылған жүннің шығымы жоғары, өсімділігі жақсы, жүні біркелкі ұзын, еттілік қасиеттері жоғары. Орыстың ұзын жүнді қой тұқымның кемшіліктері: асыл тұқымды отардың әртүрлі көп тектік іздерге таралуы, Калининский түрінің массасының аздығы.

Ұқсас тұқымдар

Австралиялық меринос қой тұқымы (Australian Merino), Олибс (OLIBS) (Ontario Lamb Improvement Breeding Strategy)