Сұр Алып (Gray Gian)

Тарихы

Тұқымды талантты селекционер А. И. Каплевский 1952 жылы Полтава облысының "Петровское" тәлімбағында өсіріп шығарған. Сұр Алыпты алу үшін Фландр мен жергілікті тұрақты қояндар пайдаланылды. Тұрақты қажырлы жұмыс 10 жыл бойы жалғасты, осы уақыт ішінде көптеген будандастыру мен іріктеу арқылы Фландрдың ірі тұқымының белгілері жергілікті қояндардың қарапайым және ауруға төзімділігімен бірге дамыды және бекітілді.

Тұқым стандарты

Ересек Сұр Алыптың салмағы 4,5-тен 5,5 кг-ға дейін, бір жастан асқан асыл тұқымды дарақтар 7 кг-нан асады, сондықтан тұқымды Фландр немесе Конти сияқты алыптарға жатқызуға болады. Денесінің ұзын - 65 см-ге дейін, сонымен қатар жалпақ және терең - кеуде айналымы 40 см-ге дейін. Сұр Алыптың дене бітімінің типі – жартылай арка тәрізді, қоянның дене тұрқы дұрыс отырғызылған кезде, ұзын денесінің дұрыс мандолин тәрізді пішінін сипаттайтын көлбеу жоғарғы сызық болады. Ірі желілердің басқа өкілдері сияқты сүйегі ауыр, денесі шомбал, икемсіз. Арқа жағы кең, артқы жағы және кеуде бұлшықеттері тығыз, жақсы дамыған. Әсіресе ұрғашыларында мойын асты өте үлкен болуы мүмкін. Басы үлкен, жалпақ, аналықтарында сәл ұзынша. Құлақтары тығыз, ұзындығы орташа, пішіні V-тәрізді, тігінен отырғызылған, қозғалмалы. Сұр Алып тұқымы төрт түсте кездеседі – қара, қара сұр, шиншилла түстес және агути қояндарының табиғи түсі. Негізгі түсі жүндерінің ұштарына тән (жолақты әсер), жүнінің өзі негізгі түске байланысты бірнеше ауыспалы түстермен боялған. Ең көп таралған нұсқа - жүнінің түбі көк тақтатас түсті, содан кейін ашық сары, қою қуаңсары, ақсары түсті жолақтар кезектесіп ауысады, түс схемасын жүнінің ұшындағы түс ‒ негізгі түстердің бірі жабады. Түбіті ақшыл – ақ, сұр-көк. Іші ақ немесе ашық сұр түсті болады.

Шаруашылық сипаттамасы

Басқа ірі тұқымдар, атап айтқанда Сұр Алыптар шыққан Фландрлар сияқты, бұл қояндар жуас, ақкөңіл және салмақты. Үйде ұстаған кезде олар өздерін көнгіш және аздап жатырқаушы үй жануарлары ретінде көрсетеді. Күйлеу кезінде ұрғашылары ашушаң болуы мүмкін, ал еркектері аумағын қорғауға бейім, сондықтан екі жыныстағы қояндарды да тарттырған (пішкен) дұрыс. Ірі қояндарды үйде ұстау үшін әдетте қаумал дайындалады, бірақ Сұр Алып тұрақты тұқым болғандықтан, оларды жақсы қапталған кең сарайға орналастырып, бақтың қорғалған, қоршалған бұрыштарына серуендеуге жіберуге болады. Сұр Алыптар - таңғажайып үй жануарлары, 6-дан 8 жасына дейін иелерін қуантатын мейірімді үйіршіл жануарлар - ірі қояндар үй жағдайында осынша өмір сүреді.

Ұқсас тұқымдар

Рейн (Rhenish rabbit), Сатин (Satin).