Ютландия жылқысы (Jutland horse)

Тарихы

Ютландия немесе Дат жылқысы (Jutland horse) - фредериксборг жылқысы сияқты жылқылардың жегілетін тұқымы, олар өз кезегінде қола дәуіріндегі кішкентай жылқыдан бастау алған ескі Дат және шаруа жылқыларынан тараған. Бұл Ютландияда орта ғасырлардан бері өсіріліп келе жатқан жалғыз жүк жылқысы. Ол елдің батыс бөлігін құрайтын Ютландия түбегінің атымен аталған. Ауыр жылқылар Ютландия түбегінде көптеген ғасырлар бойы, кем дегенде XII ғасырдан бастап өсірілді, сол кезде жауынгерлік жылқыларына деген қажеттілік өте жоғары болған. IX ғасырдағы картиналарда ютландиялық жылқыға өте ұқсас атқа мінген викингтердің суреттерін көруге болады. Керемет күшті ерекше икемді мінезімен үйлестіре отырып, ютландиялық жылқы орта ғасырлардағы ауыр қаруланған рыцарьлардың мініп жүруіне өте ыңғайлы жануар болды. XVIII ғасырда ауыл шаруашылығы үшін жеңілірек болатын күшті және жұмыс істейтін жылқы қажет болды. Сондықтан Ютландия жылқысына фредериксборг жылқысының қаны қосылды, бұл оның шабысын жақсартып, қозғалысын жігерлі және еркін етті. Ютландия жылқысы бейбіт, көнгіш және қуатты жұмысшы атқа айналды. Айғырлардың алғашқы тізілімі 1881 жылы құрылды, ал алғашқы асыл тұқымды жылқылар кітабы 1887 жылы ашылды, 1950 жылдары Данияда 405 жылқы зауыты болды және 14 416 бие мен 2563 айғыр тіркелді. Механикаландыру осы керемет жылқылардың санының айтарлықтай төмендеуіне әкелді.

Тұқым стандарты

Ютландия жылқысының сырт пішіні: ауыр, бас пішіні қарапайым, кескіні шығыңқы; құлақтары үлкен; мойны қысқа, жуан; шоқтығы жалпақ; иықтары бұлшықетті; тұрқы жалпақ, кеудесі кең; сауыры сопақша, бұлшықетті, сәл көлбелеу; қысқа аяқтарының буындары мықты, тұяқтары жалпақ; жалы мен құйрығы ұзын, қалың; аяқтарының төменгі бөлігін қалың түк жапқан. Шоқтығының биіктігі 158-ден 165 см-ге дейін. Түсі негізінен қара-шабдар, ал жалы мен құйрығы ашық түсті. 1900 жылдардың басында жылқылардың көпшілігі қара болды, бірақ бүгінде бұл түсі өте сирек кездеседі. Тірідей салмағы 650-ден 800 кг-ға дейін.

Шаруашылық сипаттамасы

Бүгінде ютланд жылқысын көрмелер мен шоулардан көруге болады, оларды көсем жегуге және ет үшін өсіреді. Карлсберг сыра қайнату зауыты осы жылқылардың бірнешеуін жарнама және сыра бөшкелерін тасымалдау жарыстары үшін асырайды. 1950 жылдары Данияда жүздеген мың Ютландия жылқысы болды, ал 2011 жылы 1000-ға жуық жылқы ғана қалды.

Ұқсас тұқымдар

Владимир жүк жылқысы (Vladimir heavy truck). Кладруб жылқысы (Кладруб) (Kladruber horse)