Сұр кавказдық ара тұқымы (Gray Caucasian breed of bees)

Тарихы

Табиғи тіршілік ету ортасы – Солтүстік Кавказ және Закавказье. Бұл тау аралары Ресейде де, шетелдегі 40-тан астам елде де өте кең таралған.

Тұқым стандарты

Сұр Кавказ арасының мүйізтұмсығы ең ұзын – 6,6-7,2 мм. Бір күндік жұмысшы аралардың салмағы 90 мг, ұрықсыз аналық аралардың салмағы 180 мг, ал ұрықты аналықтікі – 200 мг. Дененің түсі ашық сұр, күміс реңктері бар, құрсағында сары жолақтары жоқ.

Шаруашылық сипаттамасы

Бұл аралар ерекше бейбітсүйгіштігімен сипатталады. Осы аралардың жанұяларының ең қарқынды даму кезеңінде аналық аралардың өсімталдығы тәулігіне 1100-1500 жұмыртқаны құрайды. Сұр Кавказ арасының бал қабыршағы күңгірт түсті (дымқыл), ұясы өте қатты прополиспен желімделген. Бұл түр ара шабуылына өте бейім. Ұяларын басқа аралар шабуыл жасағанда жақсы қорғайды. Ара өсіруші өз ұясын тексергенде, аралар ұядан шығарылған кәрездерде жұмысын жалғастыра отырып, тыныш және мейірімді ықылас көрсетеді. Кавказ аралары балшырындарды жинаудағы ерекше қабілетімен ерекшеленеді, бұл олардың айрықша және айқын шаруашылық пайдалы белгісі болып табылады. Аралардың бұл тұқымы азық көздерін іздеуде өте пысық, ол бір балшырынды өсімдіктен екіншісіне өте тез ауыса алады. Кавказ аралары бұршақты дақылдардың өсімдіктерінен, әсіресе беде өсімдіктерінен полифлорлы бал жинау әдісін жақсы пайдаланады. Өнімділігі жағынан Орталық Ресей араларынан төмен, әсіресе жөке ағашы мен қарақұмықтан балшырынның көп бөлінуі кезінде. Балды ұясының құнарлы бөлігіне жинай бастайды, содан кейін олар қондырмаларға ауысады. Кавказдық ара көп үйіріле бермейді, омартадағы ара жанұяларының тек 3-5%-ы ғана үйір-үйір болып топтанады. Бұған қоса ара жанұясы 5-тен 20-ға дейінгі аналық ұя салады. Үйір күйінде топтана отырып, дернәсілдерін тамақтандыру, бал жинау және бал кәріздерін салу қарқынын тоқтатпайды. Бұл тұқымның аралары үйірден жұмысшы күйіне оңай ауысады. Жанұя күніне 400-500 г бал жинау деңгейінде үйір күйінен шығады. Өз отанында Кавказ арасы жақсы қыстайды, бірақ басқа аймақтарда және қолайсыз ауа-райы жағдайларында олар қысқа төзімділігі бойынша Орталық Ресей араларынан едәуір төмен. Сонымен қатар, олардың орталық Ресей араларына қарағанда нозематозға және шіріме ауруларына төзімділігі төмен. Сұр таулы Кавказ араларының орташа өнімділігі бір жанұяға шаққанда орта есеппен 30 кг құрайды, бірақ бұл көрсеткіш тіршілік ету ортасына байланысты айтарлықтай құбылып тұрады. Сұр Кавказ тау арасы басқа тұқымдармен будандастыру үшін ыстық немесе қоңыржай бал жинайтын аймақтарда қолданылады.

Омарталарда өсірудің практикалық тәжірибесі

Бұл тұқым Қазақстанда 1912 жылы пайда болды. Алғашында олар Орталық Ресей араларынан ерекше бейбітсүйгіштігімен пен жоғары өнімділігімен ерекшеленіп, омарташылардың көңілінен ауғандығы соншалық, 1930 жылға қарай осы тұқымның аналықтарын жаппай өндіру жұмыстары Алматы тәжірибе станциясының омартасында, ал 1953 жылға қарай Шығыс Қазақстанда басталды. Мұнда мемлекеттік ара питомнигі де ашылды.

Ұқсас тұқымдар

Орталық Ресей ара тұқымы (Central Russian breed of bees)