Қызыл Жар бидайық сұрпы

"Қызыл Жар" бидайық сұрпын "А.И.Бараев атындағы Қазақ астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығының" қазақстандық селекционерлері өсірді.

Сұрыптың сипаттамасы

Шығу тегі

"Қызыл Жар" сұрпы Таулы-Алтай автономиялық облысының жабайы популяциясынан экотиптік іріктеу және популяцияның ыдырауы кезінде шабындық биотипті теріс бірнеше рет іріктеу әдістерімен құрылған.

Сипаттамасы

Вегетациялық кезең шөпке 72 күн, тұқымға 114 күн. Қазақстанның солтүстігіндегі негізгі шабындық дақыл еркекшөппен салыстырғанда өндіріс үшін айтарлықтай оң көрсеткішке ие - көктемде 2-3 күннен кейін өседі, даму қарқыны баяулайды, сондықтан еркекшөптен 10-12 күн масақтану кезеңі 5-7 күнге кеш.

Апробациялық белгілер

"Қызыл жылу" сұрпы тік өседі, үстіңгі бөлігінде сәл жайылған, түбінде тығыз, әлсіз өседі. Өсімдіктердің биіктігі 120 (75-145) см, бұталығы өсу кезеңінің екінші жылында 42 (33-58) дана / өсімдік, үшіншісінде - 75-120 дана. Сабақтары - қалыңдығы 3,5 (2-5) мм цилиндр тәрізді түзу-қуыс сабан, түксіз тегіс. Төменгі тізбеаралықтар қысқа. Масақтану фазасындағы түйіндердің түсі сұр-жасыл. Тізбеаралықтардың орташа саны 3 (2-4) дана. Жапырақтары сызықты үшкір, ұзындығы 23 (17-30) см, ені 1,1 (0,7-1,5) см. Жапырақ алақаны орташа өрескел, сұр-жасыл түсті, балауыз жабыны бар сәл өрескел, сабағынан 45-500 бұрышпен ауытқиды. Жапырақ қынапшасы ұзын, сабақты, жоғарғы бөлігінде бөлінген. Тілшігі қалың жарғақты, мөлдір, шеттерінде құлақшалары әлсіз шығыңқы. Негізгі жапырақ массасы төменгі және орта деңгейде шоғырланған және жалпы салмақтың 40 (38-42)% құрайды. Гүлшоғыры - масақ - сызықты, түзу, борпылдақ, ұзындығы 22 (17-28) см, ені 1,5 (1-2) см. Масақтану фазасындағы түсі 95% сұр-жасыл және 5% жасыл, тұқымның пісетін кезеңінде — ашық сарыдан сұр-сарыға дейін. Масақтары сопақша-жұмыртқа тәрізді, жалпақ, сығылған 5-7 гүлді, кезектесіп отырғыш, өзекке басылған, тығыздығы 1 см-ге 1-1, 2 масақ. Тұқымдар салыстырмалы түрде үлкен, ланцетті, доғал, сары-сұр, тегіс, борпылдақ, ұзындығы 0,9 см, ені 1-2 мм.

Өнімділік

Егін көгінің орташа өнімділігі 116,1 ц/га, шөп — 60,1 ц/га, тұқым — 4,0 ц/га құрайды. Шалғынды-далалы орташа натрий сортаңындағы өндірістік сынақта сұр бидай шөбінің өнімділігі 19,8 ц/га, қара-талшынды сортаң, сазды топырақта - 18,3 ц/га құрады.

Аурулар мен климаттық жағдайларға төзімділік

Қызыл Жар бидайық сұрпы топырақтың сәл тұздануына төзімді, қысқа және құрғақшылыққа төзімділігімен сипатталады. Ол аурулар мен зиянкестерге қарсы иммунитетке ие. Дақылда сынақтың барлық жылдарында аурудың көрінісі байқалмады, жоғары өнімділік 5-7 жыл бойы сақталады. Кең экологиялық икемділік бидай шөбінің әр түрлі топырақтарда – талшын, қара жер және сортаңда өсуіне мүмкіндік береді, ал қысқа тамырлардың үстірт орналасуы егістік жерлерді өңдеуде қиындықтар туғызбайды және егістіктердің ластаушысы болып табылмайды.

Сапалық көрсеткіштер

1 мың тұқымның массасы - 5,4 (5,0-6,4) г. Құрғақ массада 11,8-13,3% шикі ақуыз бар.

Өндіруші/өтініш беруші

"А.И.Бараев атындағы Астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы"

Мекенжайы

021601, Ақмола облысы, Шортанды ауданы, Научный кенті, Бараев көшесі, 15,

тел. (8-716-31) 2-30-29, факс (8-716-31) 2-30-32,

e-mail: info@baraev.kz, tsenter-zerna@mail.ru