Бессарабиялық қой тұқымы (Чушка) (Bessarabian breed)

Тарихы

Бессарабиялық қой тұқымы – бұл елтірілік-сүтті бағыттағы майлы құйрықты қой тұқымы. Бессарабия ауданында өсірілді. Бұл әсіресе Қаракөл тұқымымен будандастыру кезінде жақсы нәтиже беретін бағалы жергілікті тұқым болып есептеледі . Бессарабия тұқымының тағы бір атауы бар — Чушка. Осылайша, Молдовада Чушка (немесе цушка, моканка) және сұр Қаракөл қойларының негізінде елтірілік тұқымының ерекше түрі — «Брумэрисшните» өсірілді. Бұрын Чушка Ресейдің оңтүстік аймақтарында кең таралған, қазіргі таңда отар іс жүзінде жоқ немесе Чушка мен Цигай тұқымының будандары өсіріледі. Дәстүр бойынша, Чушка Молдова мен Украинада, оңтүстік аймақтарда өсіріледі. Сонымен, Бессараб қойлары Кишиневке жақын жерлерде, Бессарабияда, Херсонда, Қырымда кеңінен таралған.

Тұқым стандарты

Чушка немесе Бессараб қойлары негізінен кішкентай (саулықтары шамамен 40 кг, қошқарлар шамамен 60 кг, 70 кг-ға дейінгі үлгілері де бар). Қошқарлардың мүйіздері тығыз, спираль тәрізді иілген, жақсы жетілген, саулықтары негізінен мүйізсіз (тұқыл), 10%-ы — мүйізді. Тұмсығы сәл созылыңқыраған, құлақтары кішкентай. Маңдайында қара, сұр, тығыз қылшықты, бұйра айдары бар. Жүні қылшықты және ұзын. Конституция мықты емес. Сүйегі жұқа, құйрығы өте ұзын. Түсі әртүрлі: сұр, ақ боз, ақ, қара даралар кездеседі, олар жасына қарай сұр реңкке ие болады.

Шаруашылық сипаттамасы

Бессарабия тұқымы саулықтарының шоқтығының биіктігі 65-68 см. Өсіру кезінде қара Чушкалар етті тұқымнан гөрі сүтті болып саналады. Сұр саулықтар қара түсті төл береді, бұлар Бессарабия қойларынан елтірі өндіру үшін өте жоғары бағаланады. Тұқымның сүттілігі жоғары болып саналады, саулық 50-55 кг майлы сүт шығарады, оны ірімшік пен жергілікті ашытылған сүт сусындарын жасау үшін қолданылады. Бір қойдан алынатын орташа жүн қырқымы – 2-2,5 кг. Тұқымнан алынатын негізгі өнім — 3-7 күндік қозыларды сойғаннан кейін алынатын елтірі. Ет шығымы аз. Бессарабия тұқымының артықшылықтары: төзімді, ұстау жағдайлары мен жем-шөбін талғамайды. Сүтті тұқымдарының аз санына жатады, сауу кезеңі наурыздан қыркүйектің аяғына дейін созылады. Елтіріден сұранысқа ие жағалар мен бас киімдер жасалады. Тұқым жоғары өсімталдығымен ерекшеленеді — 100 саулыққа шаққанда – 120-140 қозы алынады. Еті аса дәмді емес, оның шығымы аз.

Ұқсас тұқымдар

Қаракөл қойы (Karakulska), Лакаюне қой тұқымы (Lacaune).