Құстар
Жануардың түріЕтті-жұмыртқалы
БағытыГалан
Тұқымның атауы
Тұқымның шығу тегі нақты анықталған жоқ. Тұқым 19 ғасырдың екінші жартысында Курск, Орел және оған жақын губернияларда өте кең таралған. Қазір тұқым өте аз мөлшерде сақталған және іріктеу мен қалпына келтіруді қажет етеді. Сақалы мен қара түсінің болуы құсты қара құрға ұқсатады, осыдан тұқымның екінші атау пайда болған. Үшінші атауы да бар: орыстың қара сақалды тауығы. Америкада оларды «орыстың мүсінді тауығы» деп аталды.
Тұқымның сипаттамасына сәйкес Галан – үлкен және мығым құс. Дене бітімі сәл көтеріңкі, сүйектері мықты, қуатты. Басы үлкен, дөңгелек, беті қызыл. Қалың дөңгелектенген сақалы құлақ сырғалықтарын, тамағын, ал тауықтардікі сырғаларын да толығымен жауып тұрады. Ол беттерін жақ сақал түрінде жиектеп тұрады және айдарына ауысады. Қысқа және қалың қисық тұмсығы қара немесе қою сұр түсті. Айдары қызғылт, кең. Көздері үлкен, дөңес, қоңыр-қызыл түсті. Сырғалықтары кішкентай, қызыл. Сырғалары ашық қызыл, дөңгелек, орташа өлшемді. Мойны қысқа, жалы үлпілдек, иықтарын жауып тұрады. Денесі тікбұрышты пішінді, кең, алдыңғы жағын сәл көтеріңкі. Кеудесі кең, дөңгелек, көтеріңкі. Арқасы құйрығына қарай сәл тарылған, бел жағында қалың қауырсыны бар. Құйрығы қысқа және жұрындалған, қысқа бұрымшалары бар. Қарны кең, дөңгелек. Кең, қысқа қанаттары денесіне тығыз қабысқан. Жіліншігі мықты, қуатты. Табан сүйегі ұзын емес, жуан, алшақ орналасқан, табан сүйектері мен башпайларының мықты тырнақтары бар, қара немесе қара-сұр, табаны ашық сары түсті. Галан тауықтарының қауырсындарының түсі жасыл реңкті қара. Қауырсындануы қою, бірақ тығыз. Бұл тұқымға «тауық жүнді» (әтеш пен тауықтың түстері бірдей болған кезде) және «тауық құйрықты» (әтештің құйрығында бұрымшалары болмаған кезде) болу тән. Тұқым етті және жұмыртқалы түрге жатады. Ересек әтешердің тірідей салмағы 4 кг-нан асады, тауықтардікі 3,5 кг-ға дейін жетеді. Еттің дәмдік қасиеті өте жақсы.
Орыстың сақалды Галандары – тыныш және жайдары тауықтар, оларды қораның басқа тұрғындарымен бірге ұстау қиындық тудырмайды. Оларды қорада да, ашық алаңда да ұстауға болады. Соңғысына артықшылық көбірек беріледі, өйткені бұл тауықтар керемет жемшөп терушілер, азығын жәндіктермен, құрттармен, тамырлармен, тұқымдармен ұдайы толықтырып отырады. Егер серуендеуге арналған кең алаң болса, жазда тіпті бір мезгіл азықтандыруды азайтуға болады. Бірақ қыста оларды міндетті түрде күніне үш рет тамақтандыру керек. Құс аязға төзімді. Бұған денесін суықтан қорғайтын мол қауырсындары, сырғалары мен сырғалықтарын жауып тұратын сақалы да ықпал етеді. Қызғылт айдары да аязға жақсы төтеп береді. Сондықтан сақалды құстар жылытылмаған қорада тыныш қыстап шыға алады. Бірақ қорасы міндетті түрде жылытылуы және өтпек желдерден қорғалуы қажет. Бұл суық мезгілде жұмыртқалағыштығын сақтау үшін қажет. Және шымтезек пен сабаннан жасалған төсеменің көмегімен тауық қорадағы жоғары ылғалдылықтан құтылу керек, ластанған сайын оны ауыстырып отыруды ұмытпаған жөн.
Тауықтар 4-5 айда жұмыртқалай бастайды. Жұмыртқа өндіру көрсеткіштері ұстау жағдайлары мен жем-шөбіне байланысты айтарлықтай өзгеріп тұрады. Жылына 100-140 жұмыртқадан 200-ге дейін деген деректер беріледі. Сонымен қатар жұмыртқалары үлкен, 65-67 г. Ашық қоңыр түсті қабығы бар.
Джерсий алыбы (The Jersey Giant), Геркулес (Hercules chicken)
