Кушум
Тұқымның атауыЖылқылар
Жануардың түріМініс-жегін
Бағыты
Қазақстанның (Қостанай, Майкөл), сондай-ақ Челябинск облысының (Троицкий) жылқы зауыттарында құрылды. 1930 жылдарға дейін жергілікті дала қазақ тұқымын будан мініс және кейде желіс тұқымдарымен стихиялық будандастыру жүргізілді. Зауыт кезеңінде асыл тұқымды жылқымен будандастыру жүргізілді, бірақ ұрпақтар қатал дала жағдайында жеткілікті бейімделмеген және құнарлы болды. Селекциялық жұмыста үш тұқымды будандар (қазақ, асыл тұқымды жылқы, дон) пайдаланылды, қатаң іріктеу, жас жануарларды бағыттап өсіру және сынау қолданылды. Қажетті типтегі жылқылар қора-жайылымдық немесе мәдени-табындық күтіммен «өз ішінде» өсірілді. Тұқым 1951 жылы тіркелді.
Конституциясы құрғақ тығыз. Шоқтығының орташа биіктігі - 154-160 см, денесінің қиғаш ұзындығы – 157-161 см, табан шеңбері – 19-21 см. Тірі салмағы - 480-550 кг. Басы орташа өлшемді, қырынан қарағанда түзу немесе сәл қоңқақ. Шоқтығы өте айқын. Кеудесі терең. Арқасы кең, ұзын. Сауыры кең, жақсы бұлшықетті. Аяқты құрғақ, тұяқтары берік, қылыш тәрізді болуы мүмкін. Жалы мен құйрығы қалың. Терісі тығыз. Жабын шаш жақсы дамыған. Түсі торы, қызғылт, қоңыр.
Алыс сапарларда жоғары жұмыс қабілеттілігімен ерекшеленеді, оны спортта қолдануға болады. 100 км жүгірісте шапшаңдығы – 4 сағат 11 мин. Сүтею кезінде биелерден 2200 литрге дейін сүт алынады, күнделікті сүт сауу 18 литрге жетуі мүмкін. Жылқылар көктемгі және күзгі жайылымдарда тез май жинайды, сою өнімділігі 55%-ға дейін, еті гипоаллергенді, маңызды аминқышқылдарына, дәрумендерге, микроэлементтерге бай.
