Қара-шұбар тұқым (Holstein-Friesian)

Тарихы

Қара-шұбар тұқым Ресейдің әр түрлі аймақтарындағы жергілікті малды голландиялық, кейінірек остфриздік (голландиялық) жануарлармен шағылыстыру нәтижесінде пайда болды. Бұл тұқым Ресейдің орталық аймақтарында, Оралда, Сібірде, Қиыр Шығыста және Қазақстанда кең таралған.

Тұқым стандарты

Бұл тұқым сиырларының түсі қара-шұбар, кейде қызыл-шұбар түсті жануарлар кездеседі. Оның айқын сүт түрі, күшті конституциясы бар. Денесі созылған, пропорционалды дамыған. Кеудесі терең, ені орташа. Белі, арқасы және құйымшағы кең. Іші көлемді, желіні үлкен, тостаған тәрізді. Тұяқтары түзу. Қалыптасу процесінде сыртқы ерекшеліктері, сүттілігі, майлы сүттілігі бойынша ерекшеленетін қара-шұбар тұқымның бірнеше түрі дамыды:

Ресейдің орталық аймақтарындағы қара-шұбар мал. Жануарлар үлкен (ересек сиырдың орташа салмағы 550-650 кг, бұқалар - 900-1000 кг және одан жоғары). Сүт өнімділігі жоғары. Үздік асыл тұқымды шаруашылықтарда сүт сауу майлылығы 3,6-3,7% және ақуыз мөлшері 3,0-3,2% болатын 7000-8000 кг сүтті құрайды. Ресейдің орталық аудандарындағы қара-шұбар малда бірнеше ішкі тұқымдар бар: «Московский» (2003), «Непецинский» (2003), «Барыбинский» (2004).

Жайықтың қара-шұбар малы. Жануарлар жеңіл, құрғақ конституциялы, үйлесімді дене бітімі бар. Жануарлардың түсі кішкентай немесе үлкен ақ белгілерімен қара, олар бүкіл денеде ретсіз орналасқан. Орташа сауу - 3700-3800 кг. Асыл тұқымды шаруашылықтарда сауу 5500 кг-нан асуы мүмкін. Сүттің майлылығы 3,8-4,0% құрайды.

Сібірдегі қара-шұбар мал. Жануарлар өте үлкен (ересек малдың орташа салмағы 500-560 кг). Сүттің орташа жылдық саууы 3500-5000 кг құрайды. Асыл тұқымды шаруашылықтарда сауын 8000 кг сүттен асуы мүмкін. Сүттің майлылығы 3,7-3,9%, ақуыз мөлшері 3,2% құрайды.

Рекордтық қара-шұбар сиырлар сүтею кезінде 15000-18000 кг сүт береді.

Шаруашылық сипаттамасы

Жалпы, қара-шұбар сүтті сиырлардың денсаулығы жақсы және әр түрлі климаттық аймақтарға жақсы бейімделгіштігімен ерекшеленеді. Жасыл жайылымдық жем-шөптің, сүрлемнің және пішендеменің көп мөлшері жақсы қолданылады. Олар әр түрлі ауа-райына тез бейімделеді. Жануарлар ерте жетілуімен ерекшеленеді: қашарлар 16 айға дейін тірі салмаққа 380-400 кг жетеді, нәтижесінде олардың алғашқы ұрықтандыру жасы төмендейді, нәтижесінде алғашқы төлдеу 2-4 айға төмендейді. Қара-шұбар тұқымды малдың ет қасиеттері қанағаттанарлық. Туылған кезде бұзаулардың салмағы 35-40 кг болады. Орташа тәуліктік салмақ қосу әдеттегі бордақылау кезінде 600-800 г және қарқынды бордақылау кезінде 800-1000 г құрайды. Сою өнімділігі 50-60% жетеді.

Фермаларда өсірудің практикалық тәжірибесі

ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің мәліметінше, 2019 жылдың 1 қаңтарында Қазақстанда сүт бағытындағы ең көп таралған тұқымдар қара-шұбар тұқым – 26 084 сиыр болды. Қазақстанның асыл тұқымды сиырларының өнімділігінің орташа көрсеткіші жылына 4271 кг, сүттің майлылығы 3,73% (мак. 11368, мин. 2445). Қазақстан Республикасының жетекші шаруашылықтары: «РЗА» АҚ, «Родина» агрофирмасы» ЖШС, «Астана-өнім» АҚ, «Тайынша-Астық» ЖШС, «Зенченко және К» КТ, «Камышенка» ЖШС, «Еңбек» ЖШС, «Байсерке-агро» ЖШС, «Украинка» ШҚ, «Уваровское» ШҚ,«Гамбург» ЖШС, «Сарыағаш» ЖШС, «Шеминовка» ЖШС, «К. Маркс атындағы» ЖШС, «Тұрар» ЖШС, «Викторовское» ЖШС, «Заря» АҚ, «ОХ Заречное» ЖШС, «Ильинское» ЖШС.

Ұқсас тұқымдар

Голштин тұқымы, Голланд тұқымы.